De verkiezingen zijn achter de rug, het formeren is begonnen. Dit overzicht is opgesteld in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021. Gedurende de formatie zullen dezelfde energie- en klimaatdilemma’s een rol blijven spelen. Verschillende belangenbehartigers zullen via directe contacten en media hun positie in het regeerakkoord pogen te versterken. In dat kader blijf ik dit overzicht aanvullen.

Woensdag 17 maart 2021 stemt Nederland voor de Tweede Kamer. Afgaande op verkiezingsprogramma’s en proefballonnetjes lijken politieke partijen van plan om zich deze verkiezingen nadrukkelijker te profileren met plannen voor (of tegen) de energietransitie. Dat is vooruitgang ten opzichte van 2017, maar niet genoeg.

Bij elkaar opgeteld zijn partijen nu overal tegen. Over de klimaatambitie zijn partijen nog even eensgezind als in 2017: netto 0 CO2-uitstoot in 2050 staat niet ter discussie. Dankzij intensieve onderhandelingen over het klimaatakkoord is inmiddels voor vrijwel alle kiezers wel duidelijk dat het niet uitsluitend prettig of economisch zal zijn om dat doel te behalen. In de strijd om de kiezer betekent dat helaas dat het scoort om vooral glashelder te maken welke oplossingen je als partij afwijst.

Een klimaatcompromis is even noodzakelijk als onvermijdelijk. Iedereen voelt op zijn klompen aan dat na de verkiezingen een groot compromis zal ontstaan. Partijen die in de campagnestand biomassa, kernenergie, aardgasvrij wonen of CO2-opslag fel hebben afgewezen, zullen als coalitie uiteindelijk toch tot elkaar komen. Met frisse tegenzin stappen zij te zijner tijd over hun schaduw. ‘In het landsbelang. Anders raakt netto 0 CO2-uitstoot in 2050 buiten beeld.’

Wie debatteert om te profileren, speelt met kostbare tijd. Te midden van de coronapandemie en met de doorlopende CO2-uitstoot is een rituele formeringsdans van 225 dagen (zoals in 2017) sowieso niet in het landsbelang. Het is daarom zaak om het uiteindelijke klimaatcompromis al tijdens debatten goed te verkennen. Het is zaak dat het niveau van het politieke debat recht doet aan de complexiteit, kosten, kansen, urgentie en allesomvattendheid van de energietransitie. 

Wat is welke partij wel bereid te accepteren? Een partij die ondanks alles een mogelijke oplossing pertinent afwijst moet uitermate sterke argumenten hebben. Het is aan opponenten, debatleiders en kiezers om te beproeven hoe sterk die argumenten zijn. Voordeel daarbij is dat het energiedebat vrij cyclisch is. De meeste pleidooien en bezwaren zijn in de voorbije jaren al uitgewisseld, veel ook op WattisDuurzaam.nl. Om het geheugen op te frissen heb ik mijn betogen en beschouwingen rond de heetste hangijzers in de energietransitie verzameld, gesorteerd op thema. 

Neutraal is niemand. Dat ben ik dus ook niet in mijn schrijven. Bezwaarlijk hoeft dat niet te zijn. Als je het op punten – of in zijn totaliteit – hartgrondig met mij oneens bent, dan heeft mijn redeneerlijn vast overlap met die van je grootste concurrenten. Gebruik mijn leesvoer gerust als debatvoorbereiding en zet de boel op scherp. Ook (juist!) de partijen die de grootste kans maken op mijn stem hebben tegenwicht nodig. 

In het verleden heb ik gestemd op VVD, PvdD en D66. Deze verkiezingen gaat het voor mij vermoedelijk tussen deze partijen en Volt. Geen direct gevolg van alle standpunten en/of trackrecord van deze partijen inzake energie en klimaat. Er is helaas geen partij waarbij ik mij qua energiestandpunten volledig thuis voel. En energie is niet het enige dat telt. 

• 28 maart 2021: Verkiezingsoverzicht is formatieoverzicht geworden. Alle links toegevoegd voor de verkiezingen zijn ontdaan van markering;
• 8 maart 2021: Blokjes mobiliteit, zonnepanelen, luchtvaart en verschillende links toegevoegd. Nieuwe links sinds 29 november oranje gemarkeerd;
• 21 januari 2021: Blokjes wind op land en Energiezekerheid en link in blokje Waterstof toegevoegd. Nieuwe links sinds 29 november blauw gemarkeerd;
• 29 november 2020: Eerste publicatie met thema’s klimaatverandering, biomassa, kernenergie, kolencentrales, aardgasvrij wonen, waterstof, CO2-opslag en een overzicht van de gepubliceerde (concept)verkiezingsprogramma’s.

Deze pagina breid ik tot aan de verkiezingen uit met extra onderwerpen en nieuwgeschreven artikelen. Hier hou ik de wijzigingen bij sinds de laatste update.