Tesla of Uber: Wie pakt mobiliteit het meest duurzaam aan?

Update: Tesla bouwt in 2018 vijf tot tien keer zoveel elektrische auto’s als vandaag. Taxi- en carpoolgigant Uber wil het aantal auto’s juist decimeren. Welke route biedt de grootste duurzaamheidswinst?

Update 21 juli 2016: Teslatopman Elon Musk heeft vannacht zijn Masterplan, part deux, gepresenteerd op het Teslablog. Het volledige stuk is het lezen zeker waard maar hier toch een snelle samenvatting:

• Tesla stapt in openbaar vervoer, met compacte elektrische bussen.
• Tesla stapt in wegtransport, met elektrische vrachtwagens.
• Er komt een Tesla Model Pickup.
• Musk zet de integratie van de accudivisie (Powerwall, Powerpack en Gigafactory) en zonnepanelenbedrijf SolarCity door. Tesla is daarmee echt een energiebedrijf.
• Autonoom rijden en autodelen is het speerpunt waarmee Musk mobiliteit goedkoper en duurzamer maakt. Dat was precies hetgeen dat de strategie van taxiplatform Uber interessanter maakte dan die van Tesla 1.0. Nu dus het beste van beide werelden.

Deadlines heeft Musk niet aan zijn doelstellingen gekoppeld. Voor de voltooiing van Masterplan part un trok Musk tien jaar uit.

Het oorspronkelijke bericht van 6 mei 2016 hieronder.

Meer en meer Tesla’s of significant minder autokilometers?

Tesla wil zoveel mogelijk benzine- en dieselauto’s vervangen door modellen met elektrische aandrijving. Uber wil zoveel mogelijk mensen van deur tot deur brengen in zo min mogelijk auto’s.

Als je de missies van Tesla en Uber platslaat, hebben de concerns beide een duurzaam einddoel. De strategieën van Uber en Tesla zitten elkaar ook nauwelijks in de weg en zijn op veel vlakken zelfs complementair.

Uber en Tesla introduceerden hun concept allebei in de top van de markt en werken met forse kostenverlagingen vervolgens toe naar bereikbaarheid voor de massa. Maar waar Tesla-topman Elon Musk – terecht – surft op een golf van positiviteit, heeft Uber-CEO Travis Kalanick te kampen met flinke tegenwind.

Het kil-zakelijke Uber heeft de negatieve beeldvorming deels aan zich zelf te danken. Maar Uber is met zijn disruptieve businessmodel ook, veel meer dan Tesla, een gevaar voor gevestigde belangen. Juist daarom is Uber in potentie waardevoller voor welvaart en milieu dan Tesla. De veruberisering van de economie verdient dan ook extra medestanders.

Elektrisch rijden voor de massa met de Tesla Model 3

Met de strakke Roadster, Model S en Model X heeft Tesla elektrisch rijden salonfähig gemaakt voor de rijken, en daarmee begeerlijk voor de massa. Met volumemodel 3 komt die massa nu volop aan zijn trekken.

De strategie werkt en Tesla stelt het ambitieniveau zelfs naar boven bij. Al in 2018 zal Tesla jaarlijks 500.000 elektrische auto’s leveren. Musk deed de belofte bij de publicatie van de cijfers over het eerste kwartaal van 2016.

Met het versneld opschroeven van de productie komt Tesla tegemoet aan de overdonderende vraag naar de begin april 2016 gelanceerde kaskraker. Van de Model 3 zijn er nu al 400.000 besteld. Ondertussen blijft ook de vraag naar de luxere Tesla’s groeien. Voor de Model S, toch al weer vier jaar op de markt, noteerde Tesla liefst 45 procent meer bestellingen dan in het eerste kwartaal van 2015.

Op de beurs lijken Tesla-aandeelhouders wel wat geschrokken van de, kapitaalsintensieve, productieversnelling. De beurswaarde van de elektrische autobouwer is na de aankondiging gezakt tot onder de $ 30 mrd.

Lobby- en charmeoffensief voor taxidisruptor Uber

De ridesharing-gigant Uber, niet beursgenoteerd, is meer dan dubbel zoveel waard als Tesla. Afgaande op de laatste kapitaalinjectie in december 2015 is Uber goed voor zeker $ 62,5 mrd.

Net als Tesla startte ook Uber bovenin de luxemarkt. De eerste klanten konden via de Uber-app alles kiezen, als het maar een zwarte S-klasse met keurige chauffeur en navenante ritprijs was. Met UberX (UberPop in Europa) gaf de taxidisruptor vervolgens praktisch iedereen met een auto de kans om taxiritten te verzorgen.

Dankzij de agressieve groei heeft Uber zich in korte tijd opgewerkt tot bepalende speler voor de verdiencapaciteit van de hele taxisector. De felle concurrentie die Uber tussen individuele chauffeurs ontlokt, is volgens directe betrokken en buitenstaanders geen toonbeeld van sociale duurzaamheid. Maar de aanhoudende prijsdruk maakt taxigebruik aantrekkelijk voor een veel grotere gebruikersgroep. Volgens CEO Kalanick verdienen chauffeurs door een hogere bezettingsgraad daarom, ondanks de grotere concurrentie en lagere ritprijzen, meer dan zij zonder zijn apps zouden doen.

Met de oprichting van een adviesraad, waarin naast Neelie Kroes zeven andere kopstukken met welkome connecties zitting nemen, heeft Uber toegang tot de juiste kringen om de positieve kanten van zijn businessmodel te belichten. En met de toevoeging van Arianna Huffington aan de Uber-directie hoopt Kalanick de negativiteit rond zijn miljardenbedrijf ook in de publieke opinie en onder zijn eigen chauffeurs weg te nemen. Samen met de ‘emotioneel intelligente’ oprichter van de progressieve nieuwssite The Huffington Post gaat de datagedreven Kalanick nu voor ‘optimistisch leiderschap’.

Duurzame veruberisering van de maatschappij

Nog voor de aanstelling van Kroes en Huffington pakte Kalanick op het TED-podium zelf zijn kans voor rehabilitatie. De CEO ziet het als zijn rol om autobezit te ontmoedigen voor reizigers die niet tevreden zijn met bestaande alternatieven. Met UberPool stimuleert Kalenick in grotere wereldsteden het delen van taxiritten en UberCommute stroomlijnt het proces rond carpoolen voor gewone bestuurders.

“Zelfs in New York, een dichtbevolkte stad met uitstekend openbaar vervoer, rijden dagelijks 2,5 miljoen auto’s in de file over de bruggen naar Manhattan”, zegt Kalanick in de TED-talk. Dat komt volgens de CEO omdat bussen, treinen, metro- en tramlijnen de passagiers niet van deur tot deur brengen. Uber doet dat wel en dat slaat aan, zeker in de steden waar ridesharing-dienst UberPool beschikbaar is.

“In Los Angeles heeft UberPool in de eerste acht maanden sinds de introductie 12,7 miljoen autokilometers bespaard”, zegt Kalenick. “En belangrijker nog, we hebben 100.000 mensen blijvend aan het carpoolen gekregen.” Dankzij Uber is het voor een groeiende groep mensen onaantrekkelijk om zelf nog een wagen te bezitten. Op afroep een taxi delen is goedkoper dan de bus en praktischer en comfortabeler dan zelf rijden.

Evolutie en revolutie in het woon-werkverkeer

De elektrische revolutie van Tesla heeft gevestigde partijen als Chevrolet, Opel, Nissan en BMW de ogen geopend. In een bewonderenswaardige sprint uit lijfsbehoud positioneren zij zich nu direct naast Tesla, met volledig elektrische modellen die qua specificaties en prijsniveau niet onderdoen voor de Model 3. De Chevrolet Bolt en Nissan Leaf zijn zelfs al eerder beschikbaar dan het verkoopwonder van Tesla.

Uiteindelijk is Elon Musk niet meer dan een geduchte uitdager voor gevestigde automerken. De snelle groei heeft veel spelers verrast maar Tesla laat de verhoudingen in de mobiliteitssector goeddeels intact. Uber zet diezelfde sector in al zijn facetten volledig op zijn kop.

De zorgvuldig opgebouwde traditie van gigantische overcapaciteit komt met de autodeeldienst opeens volledig in beeld. De gemiddelde auto staat 96 procent van zijn levensduur geparkeerd. Volgens Kalenick niet alleen zonde van de aanschafprijs maar ook van de ruimte om ons heen: “We bouwen zelfs wolkenkrabbers speciaal voor auto’s.” 

Als de Uber-CEO zijn zin krijgt dan is het leeuwendeel van alle auto’s, elektrisch, conventioneel of zelfrijdend, op middellange termijn overbodig. Daarmee is het fileprobleem in één keer opgelost en maakt de mobiliteitssector een enorme verduurzamingsslag. Maar daarmee valt ook de bodem weg onder de goede business van autofabrikanten, staalgiganten, rubberboeren, asfaltleggers, parkeergarages en belastinginners. Veranderingsmijdende taxichauffeurs zijn zogezegd niet de enige groep die belang heeft bij het remmen van de groei van Uber.

Carpoolen in een zelfrijdende elektrische auto

De groei van Uber zal, ook met Huffington en Kroes aan boord, niet vanzelf gaan maar de autodeelrevolutie an sich is niet te stoppen. Met de opmars van de autonome auto neemt de drang om een rijbewijs te halen af. Voor wie niet meer zelf rijdt, valt het gevoel voor de eigen auto weg. De auto als ‘verlengstuk van de eigen identiteit’ beleeft met het succes van Tesla misschien wel zijn laatste stuiptrekking.

Als de emotie wegvalt, heeft de mobiliteitsconsument alleen de kale prijs en comfortsbeleving over om te bepalen hoe van A naar B te komen. Uber gooit, samen met vergelijkbare concepten van Lyft en Blablacar, dan zeer hoge ogen om die klus te mogen klaren.

Als de krachten die Uber nu nog afremmen de disruptieve mobiliteitsvormen snel omarmen dan profiteren de huidige chauffeurs nog een aantal jaar van hun beroepsopleiding. Duurt de strijd langer, dan nemen zelfrijdende auto’s de rol van de chauffeurs over. Dan is Uber direct nog voordeliger; er komt een extra plek vrij om te delen. Tegen die tijd is de kans groter dat ook Uber volledig elektrisch rijdt. Dat is dan de verdienste van Tesla maar Uber is hier de echte duurzame disruptor.

• Over
• Laatste berichten

Thijs ten Brinck

Veelschrijvende ingenieur met een brede interesse.
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.

Laatste berichten van Thijs ten Brinck (alles zien)

• Advies: Hybride warmtepomp en isolatie voor Stad aan ’t Waterstof - 29 okt 2024
• Basaltvezelstaven schelen 40% beton in geluidschermen A10 - 28 okt 2024
• Zonnestroom toch weer richting 1ct/kWh in Midden-Oosten - 25 okt 2024