Geldt de wet van vraag en aanbod ook voor ons eigen aardgas?
Eind mei 2024 heeft het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een bijgewerkte omgevingsvergunning verstrekt aan gasproducent ONE-Dyas, voor een gaswinningsproject ten noorden van Schiermonnikoog.
De initiële vergunning was is in april 2024 door de rechter ongeldig verklaard wegens onvoldoende onderbouwing van de te treffen stikstofmaatregelen.
Met de aangescherpte vergunning mag ONE-Dyas alsnog aan de slag. Naar verwachting levert het productieplatform al komende winter aardgas aan het Nederlandse netwerk. Daarmee draagt het project zonder twijfel bij aan de leveringszekerheid van aardgas en aan inkomsten voor de Nederlandse staat.
Net als in eerdere berichtgeving over gaswinning in Nederland is ook nu weer gesuggereerd dat gaswinning op de Noordzee beter is voor het klimaat dan het importeren van gas. Dit omdat de upstream-emissies van een kuub geïmporteerd aardgas aanmerkelijk hoger liggen dan bij de Nederlandse gasproductie.
Volgens door de olie- en gassector aangehaald onderzoek van CE-Delft ligt de totale broeikasgasuitstoot van een kuub aardgas uit de VS een derde hoger dan een kuub aardgas die in Nederland of Noorwegen is gewonnen, in beide gevallen uitgaande van eindverbruik in Nederland.
Terechte complimenten, matig onderbouwde klimaatconclusie
Het is mooi dat de Nederlandse de olie- en gassector ten opzichte van collega’s in het buitenland minder uitstoot veroorzaakt in de productie van aardgas. Daar mag de sector mee pochen. Al dan niet na een gedegen lobby op basis van onder meer de cijfers van CE-Delft denkt nu helaas ook de onze overheid dat winning van eigen aardgas helpt tegen klimaatverandering.
“Het kabinet vindt deze versnelling wenselijk omdat gaswinning op de Noordzee niet alleen Nederland minder afhankelijk maakt van buitenlands gas, maar ook beter is voor het klimaat”, stelt bijvoorbeeld Hans Vijlbrief, staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, in een brief over de versnelling van de gaswinning op de Noordzee.
De conclusie dat meer productie van Nederlands aardgas leidt tot minder klimaatverandering, is dubbelkort door de bocht.
Relatief minder uitstoot in productie, absoluut meer uitstoot in verbruik
Ten eerste gaat de klimaatclaim voorbij aan de aloude wet van vraag en aanbod.
ONE-Dyas en andere partijen die aardgas willen winnen in Nederland, doen dat omdat zij inschatten dat er klanten zijn die het aardgas willen afnemen.
Extra aanbod creëert extra vraag. De aanbodlijn verschuift naar rechts, er ontstaat een nieuw marktevenwicht en in de nieuwe situatie is het mondiale aardgasverbruik hoger. Als Nederland 1 kuub minder aardgas uit de VS importeert, betekent dat dus niet automatisch dat de VS ook 1 kuub minder aardgas exporteert.
Waarschijnlijker is dat de VS dezelfde kuub nu aan iemand anders verkoopt, die ‘m evengoed verbrandt. De uitstoot bij verbranding van Nederlands aardgas is even hoog als bij de verbranding van Amerikaans aardgas. En de uitstoot bij de verbranding is veel hoger dan de uitstoot in de productie van welke kuub gas dan ook.
Dat EZK bij haar klimaatclaims niet ingaat op de vraagrespons is extra opmerkelijk omdat CE-Delft dit in het aangehaalde rapport nadrukkelijk wel doet: “Als in Nederland gewonnen aardgas geïmporteerd aardgas vervangt zou dat de wereldwijde upstream-emissies verlagen, maar alleen als door de winning van Nederlands gas de gaswinning in het buitenland zou verminderen. Vanwege de lage productie in Nederland, in vergelijking tot de mondiale productie en redenen voor producenten elders op de wereld, om zo snel mogelijk zoveel mogelijk gas te winnen lijkt het echter waarschijnlijk dat er geen of nauwelijks verminderend effect op de mondiale gaswinning zijn door de Nederlandse productie. In die zin zijn de Nederlandse upstream-emissies in feite additioneel en stijgen de mondiale emissies bij toename van de Nederlandse winning.”
Het is denkbaar dat het extra aardgas dat Nederland effectief op de wereldmarkt brengt ergens in een gascentrale elektriciteitsproductie in een kolencentrale verdringt, en zo alsnog CO2-reductie bewerkstelligt. Evengoed kan het extra aardgas ergens op de wereld uitstel van investeringen in warmtepompen of windparken veroorzaken. Zonder gedegen onderbouwing van de aangenomen effecten op de wereldmarkt moet EZK in ieder geval zeker geen klimaatwinst claimen.
In allen landen met fossiele reserves eigen gas eerst, ‘voor het klimaat’
Nog indirecter, maar potentieel veel schadelijker, is het effect dat de twijfelachtige klimaatclaim heeft op andere overheden. Als de overheid in een rijk land met klimaatambities al meent dat het eigen gaswinning zonder gedegen onderbouwing als duurzaam kan verkopen, inspireert dat zeker andere landen met aardgasreserves om hetzelfde te doen.
In alle landen met aardgas in de bodem geldt tenslotte dat het voor de schatkist en de leveringszekerheid gunstig is om – in plaats van buitenlandse gasproducenten te betalen – eerst de eigen gasreserves uit te nutten.
Als er ook maar een land zich mede door de uitspraken van de Nederlandse overheid gelegitimeerd voelt om toch ook extra gaswinning binnen de eigen landsgrenzen toe te staan, is ook dat op zichzelf direct een ontkrachting van de claim dat extra aardgas winnen in Nederland goed is voor het klimaat.
Beheersen van klimaatverandering is geen extra argument om naar gas te boren. Integendeel. Beheersen van klimaatverandering is en blijft het belangrijkste argument om niet naar aardgas te boren. Dit tegenargument moet EZK niet spinnen tot een voordeel maar eerlijk afwegen tegen het daadwerkelijke argument voor aardgaswinning in Nederland.
Als we meer van ons eigen aardgas winnen, doen we dat voor onze eigen welvaart nu. Niet voor het klimaat in de toekomst.
Bron: FD, NOS, ElementNL, CE-Delft / Imagecredit: Copilot Designer
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Ontdek meer van WattisDuurzaam.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten in je inbox te ontvangen.
Nog maar een keer. Ik heb al 12 jaar geen gas. Zon op Dak, 6000 kWh. Inductiekoken, Airfryer, Microwave, Waterkoker. Close inn Boiler 129 euro, Badkamerboiler 189 euro. En voor Verwarming een LG HT Warmtepomp 60 graden. 3500 euro. Klaar is je huis zonder gas op stroom van het dak. Greenchoice Zon en Wind aansluiting op het net. In de zomer goedkope zonnestroom. in de winter goedkope windstroom. Elektrische auto als mobiele opslagbatterij. Ik verhuur ook een huis zonder gas. werkt perfect, beter dan gas. al 12 jaar.
En wat is je boodschap in relatie tot deze gaswinning in de waddenzee?
Gedeeltelijk zit er wel iets in het argument dat de productie van aardgas verhogen leidt tot prijsverlaging en daarmee tot meer gebruik.
Aan de andere kant kun je ook redeneren dat de vraag naar LNG daalt vanwege concurrentie met NL aardgas en dat daardoor de groei in capaciteit van LNG fabrieken geremd wordt.
Het valt niet mee om te weten hoe het precies zit zonder diep in de cijfers te duiken.
Ik neig ernaar dat we beter aardgas op de Noordzee kunnen winnen, dan LNG importeren.
Tot slot heeft het argument in dit artikel ook wel iets weg van mensen die claimen dat het beter is dat ze in een fossiele auto blijven rijden ipv een EV, omdat er anders iemand anders in hun fossiel auto gaat rijden.