Advies: Hybride warmtepomp en isolatie voor Stad aan ’t Waterstof
“Overweeg hybride warmtepompen met groene waterstof”. Dat schrijft waterstofadviseur Noé van Hulst in een adviesrapport over het project Stad Aardgasvrij. In opdracht van ministeries van BZK en KGG en Goeree-Overflakkee onderzocht van Hulst in 3 maanden of en hoe het project met waterstofketels in Stad aan ’t Haringvliet door kan gaan.
Op basis van gesprekken met 40+ energie-experts en betrokkenen concludeert Van Hulst dat de business case voor het project aanzienlijk verbetert met inzet van hybride warmtepompen in plaats van enkel waterstofketels. Dit vanwege lagere exploitatiekosten, omdat dure groene waterstof dan naar schatting nog slechts in 25% van de warmtevraag hoeft te voorzien. Met isolatie van de woningen zijn volgens Van Hulst nog aanvullende volumereducties bereikbaar.
De hybride warmtepompen, elektriciteitsnetverzwaring en extra isolatie verhogen wel de investering ten opzichte van het aanbod waar Stad aan ’t Haringvliet in 2023 in meerderheid mee instemde. Het rapport bevat helaas geen kostenvergelijk tussen het oorspronkelijke plan met enkel waterstofketels, het voorstel met hybride warmtepompen en een alternatieve oplossing zonder waterstof. Wel adviseert Van Hulst om het waterstofproject met de voorgestelde aanpassingen gefaseerd door te zetten, en om daarvoor extra subsidie beschikbaar te stellen.
Hieronder eerdere berichten over aardgasvrij verwarmen in Stad aan ’t Haringvliet.
Bier blijkt niet gratis in Stad aan ’t Waterstof, Lochem terug naar gas
De aanjagers van de prachtaanbod (bericht hieronder) voor een aardgasvrij Stad aan ’t Haringvliet zijn nog altijd op zoek naar meer subsidie, schrijft ROMagazine. Afscheid nemen van aardgas vergt flinke investeringen. Zeker als waterstof – volgens de wetenschap duidelijk de minst logische optie – de hoofdrol krijgt. Zoals in Stad aan ’t Haringvliet.
Dat verwarmen met waterstof economisch niet aantrekkelijk is, blijkt wel uit de lopende pilot met 12 woningen in Lochem. De kosten voor de waterstofketels én een nieuw gasnet zijn hier al gemaakt en alsnog beoordeelt Liander het voortzetten van de levering van waterstof aan deze 12 woningen als financieel onhoudbaar. In de loop van 2025 sluit de netbeheerder de pilotwoningen daarom weer aan op aardgas, schrijft ROMagazine in hetzelfde stuk.
Hieronder het oorspronkelijke bericht over de draagvlakmeting voor aardgasvrij verwarmen in Stad aan ’t Haringvliet.
Meerderheid Stad aan ’t Waterstof stemt voor gratis bier
Het dorp Stad aan ’t Haringvliet is in meerderheid voor een overstap naar aardgasvrij verwarmen, desgewenst* op waterstof. Dat blijkt uit een draagvlakmeting onder de iets meer dan 600 huishoudens met een gasaansluiting.
De bewoners mochten de hele maand juni stemmen. Nu blijkt dat een ruime meerderheid van 78% voor de switch naar waterstof is. Het minimumpercentage* voorstanders van 70% is met 85% eenvoudig gehaald.
De belangrijkste onderdelen en voorwaarden van het aanbod aan de bewoners van het Stad aan ’t Haringvliet:
- Korting t.o.v. aardgas. Huishoudens die kiezen voor een waterstofketel, betalen niet meer dan 90 eurocent per volume waterstof dat nodig is om één kubieke meter aardgas te vervangen. De prijs voor aardgas in nieuwe energiecontracten ligt inclusief belastingen en BTW nu rond de €1,70 per kuub, dus dat is flink goedkoop.
- Gegarandeerd 15 jaar lage prijs. Als de prijs van aardgas gedurende eerste 15 jaar onder de €0,90/kuub zakt, zakt de prijs voor waterstof mee. Bij de verkoop van een woning, gelden deze voorwaarden ook voor de nieuwe bewoners.
- Gratis ketel en installatie. De overstap naar waterstof is kosteloos voor de huishoudens die voor waterstof kiezen.
- Extra subsidie op warmtepomp. Voor huishoudens die de overstap naar waterstof ondanks de gratis waterstofketel en de gegarandeerd lage prijs niet zien zitten, is er vanuit het project €2.500 subsidie beschikbaar voor elektrische verwarmingsapparaten. Dit naast de daarvoor sowieso beschikbare subsidies vanuit het rijk.
- Gratis inductiekookplaat en pannenset. Alle inwoners gaan koken zonder vlammen. De daarvoor benodigde kookplaat, elektrische aansluiting, installatie en nieuwe pannen worden vergoed vanuit het project.
- Lokale, groene waterstof. Het project belooft groene waterstof, geproduceerd met wind en zon uit Goeree-Overflakkee.
- Vanaf 2025. De inzet van het project is dat het hele dorp al vanaf 2025 aardgasvrij is.
- Gratis terug naar aardgas, of iets anders. Als het project niet draait zoals beoogt, kunnen de bewoners gratis terug naar aardgas of voor kosten van het project naar een andere aardgasvrije vorm van verwarming.
*Correctie 26 oktober 2023: In de oorspronkelijke versie van dit artikel sprak ik van een minimumopkomstpercentage van 70%. Het betreft echter een minimumpercentage stemmen voor. Voor alle bewoners die niet hebben gestemd is een nee-stem geregistreerd. Ook had ik beter kunnen benadrukken dat de bewoners hebben gestemd voor het aardgasvrij maken van het dorp, waarbij iedereen de keuze voor waterstof of warmtepomp op een later moment mag maken. Bedankt voor het melden!
Prachtig aanbod, nu alleen nog financieren
Al met al is het een prachtaanbod voor de bewoners. Al binnen 2 jaar aardgasvrij, zonder meerkosten. En vrijwel zeker zelfs met een kleinere energierekening dan vandaag. Het is alleen nog lang niet allemaal in kannen en kruiken.
De maximaal 90 cent voor een aardgasequivalente hoeveelheid waterstof komt neer op een waterstofprijs van €3,60 per kilo, inclusief belastingen.
Het is niet ondenkbaar dat de marktprijs voor waterstof over de gegarandeerde periode 2025-2040 gemiddeld rond de €3,60 per kilo uitkomt. Het kan echter ook zo 2 of 3 keer zoveel zijn. Waterstofrijders betaalden begin dit jaar nog zo’n €20 per kilo.
Omdat de prijs van waterstof (grijs, blauw of groen) voorlopig nog sterk gekoppeld is aan de aardgasprijs, is het sowieso onwaarschijnlijk dat Stad aan ’t Haringvliet de waterstof kostendekkend voor een lagere prijs dan een energie-equivalente hoeveelheid aardgas kan verkopen. Laat staan dat het project voldoende marge maakt om waterstofketels, inductiekookplaten en nieuwe pannen uit de opbrengst van de waterstofverkoop te kunnen bekostigen.
Netbeheerder Alliander was voor een waterstofpilot in Lochem €3,6 mln kwijt, en dat ging slechts om 12 woningen. Om de boel in Stad aan ’t Haringvliet te financieren, zijn de initiatiefnemers nog op zoek naar ‘tientallen miljoenen‘ aan subsidie.
Kijk uit met conclusies over het draagvlak voor waterstof
Al sinds 2017 is gewerkt aan de plannen, onder meer door Stedin, Woningcorporatie Oost West Wonen, Provincie Zuid-Holland, Gasunie, Essent en de gemeente Goeree-Overflakkee – waar Stad aan ’t Haringvliet onder valt. Het is voor hen en voor ons allemaal te hopen dat het project doorgaat. Niet omdat waterstofketels een voorkeursoptie zijn maar omdat een pilot op deze schaal relevante kennis en ervaring oplevert, die van waarde is voor de warmtetransitie in heel Nederland.
Meer nog dan voor de initiatiefnemers en voor Nederland, is het voor de bewoners van Stad aan ’t Haringvliet zelf te hopen dat de subsidie er komt.
Als het geld niet op tafel komt – en de woningen de komende decennia dus ‘gewoon’ moeten overschakelen van een gasketel naar een warmtepomp – zal dat voor veel inwoners waarschijnlijk een flinke teleurstelling zijn.
Zij zijn jarenlang enthousiast gemaakt voor waterstof, met een woest aantrekkelijk maar vooralsnog ongedekt voorstel. Alleen uiterst principiële tegenstanders van onverstandig waterstofverbruik zouden dit aanbod afslaan. Het is dan ook echt uitkijken om op basis van de draagvlakmeting in Stad aan ’t Haringvliet al te verstrekkende conclusies te trekken over het draagvlak voor waterstofketels. Deze meerderheid was even voorspelbaar als de uitslag in een referendum voor gratis bier.
Bron: Stad Aardgasvrij, AD, Trouw / Imagecredit: Meritt Thomas, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Ontdek meer van WattisDuurzaam.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Zonder gas sinds 2012. Geen Gas. In Mei productie zonnestroom 815 kWh. verbruik 9 kWh. Vakantie. Teruglevering 806 kWh in mei 2023. In Juni productie Zonnestroom 852 kWh. Verbruik 70 kWh. Teruglevering 782 kWh. All Electric.
Mooi gezegd:” gratis bier”.
Kom op Thijs, waterstof gaat hem echt niet worden. Kijk even naar deze video van deze natuurkundige. Als je haar CV even naloopt op de Wikipedia zie je dat we het niet met de eerste de beste van doen hebben.
Laten we wakker worden. Er is echt iets anders nodig dan waterstof:
Als je WattIsDuurzaam al iets langer leest, dan zou je weten dat Thijs het grondig met je eens is, hij is niet bepaald een onbegrensd waterstofproponent.
Zonnepanelen zijn heel goedkoop geworden. Plaats Zonnepanelen. Dan is het huis een Energiehuis. Plaats een keukenboiler op stroom van het Dak voor Warm Water. 125 euro bij Hornbach. Klaar.
Plaats een badkamerboiler voor Warm Water. 175 euro bij Hornbach. Warm Water Klaar.
Inductiekoken. koken zonder gas. Klaar. Een 60 graden Warmtepomp LG Therma V 3500 euro.
Neerzetten, Aansluiten op de CV Radiatoren. stekker erin. Klaar is je huis zonder gas.
ANWB Dynamisch Energie. Altijd Stroom geen Gas. Zo makkelijk is het.
Beste Thijs,
jammer dat je het afronden van de pilot in Lochem op deze wijze framed. Je hoeft geen fan te zijn van waterstof maar dit is onnodig. De pilot in Lochem had tot doel om aan te tonen dat het gebruik van het bestaande aardgasnetwerk en de binneninstallatie van de woning geschikt is voor waterstof. Dat het met het bouwen van een compleet ontvangststation voor de vrachtwagens met waterstof en de huidige waterstofprijs economisch op dit moment niet haalbaar was lijkt me volkomen logisch. Dat was mij, de collega’s bij Alliander, de projectpartners en de bewoners volkomen helder voordat we starten. Daarom was in de pilot vooraf een begrenzing van drie jaar ingebracht, immers na drie jaar wordt de leeropbrengst steeds lager. In Lochem hebben we veel geleerd over ons netwerk wat nuttig is voor de gebouwde omgeving en de industrie, het netwerk is immers hetzelfde. Wij denken bij Alliander dat je heel veel oplossingen nodig zult hebben in de energietransitie. Dat gaat om all-electric, warmtenetten, (hybride) warmtepompen, groen gas en waterstof etc. In nieuwbouw en andere groepen woningen zijn andere oplossingen zeker beter dan waterstof, in monumentale panden waar het ombouwen van de woning naar all-electric meer dan 90.000 Euro kost en tot onherstelbare aantasting van monumentale waarden leidt kan groen gas of waterstof een deel zijn van de oplossing. Een ombouw van 90.000 Euro of meer kan vrijwel niemand financieren en de menskracht is er ook niet om dat op grote schaal te doen. Overigens met de huidige waterstofprijs is de ombouw naar waterstof voor de consument dan wel goedkoper (minder dan 3500 Euro) maar zijn de operationele kosten te hoog. Alliander is een bedrijf wat netwerken voor aardgas, warmte en elektriciteit aanlegt en beheert en we hebben geen voorkeur voor de oplossing. Ons doel het leren van het daadwerkelijke gebruik van het netwerk voor waterstof en aantonen dat het netwerk geschikt is, is na drie jaar bereikt. Wil je een keer open in gesprek dan ben je van harte welkom om te horen waarom wij denken dat waterstof mogelijk wel onderdeel van de oplossing is en ik zal zeker aandachtig luisteren waarom je denkt dat het geen goed idee is.
Beste Bart, er zit €3,6 miljoen in deze pilot voor 12 woningen. Dat daarin niet 10-15 jaar aan operationele kosten is meegenomen, ondersteunt mijn punt. Dit frame hebben jullie over de pilot afgeroepen. Waterstof is duur maar beeldvorming ook.
En natuurlijk is waterstof onderdeel van de energietransitie. Daar was ik al ver voor de hype van overtuigd. Waterstof is echter gepromoot – geframed – als een oplossing voor veel meer toepassingen en voor veel meer eindgebruikers dan waarvoor het een oplossing is. Dat was geen goed idee. Ik doe mijn best dat recht te zetten.
Met tegenzin, want laat duidelijk zijn dat ik praktijktesten als deze toejuich. In Lochem, Stad aan ’t Haringvliet en Hoogeveen. Hoe kansarm verwarmen van woningen op waterstof wat mij betreft ook is. Als het verwachtingsmanagement vanuit de waterstofpromotors de laatste jaren op orde was geweest, had ik positiever over deze pilots geschreven.
Via: bronvermelding: waterstofmagazine.nl de ontwikkeling van waterstof.