Nog even en zonneparken gedragen zich net als kolencentrales
Deze column verscheen eerder in het juninummer van technologietijdschrift De Ingenieur.
Het duurde even maar het gaat inmiddels lekker met de verduurzaming van onze elektriciteit. In 2022 kwam de uitstoot van de Nederlandse elektriciteitssector uit op 31 miljoen ton CO2. Ruim 40% minder dan op de piek in 2015.
Het succes van de transitie in elektriciteit blijkt in deze fase vooral op de momenten dat het mis lijkt te gaan. Op de momenten dat omvormers van zonnepanelen uitvallen en er alsnog sprake is van negatieve elektriciteitsprijzen. Juist dan blijkt dat hernieuwbare energie echt geen marginaal verschijnsel meer is.
Zo zijn windturbines en zonnepanelen wel geïntroduceerd. Het bestaande elektriciteitssysteem – met vooral gas- en kolencentrales – had voldoende omvang en flexibiliteit om een beetje wind- en zonnestroom in te passen. Die weersafhankelijke stroom viel letterlijk jarenlang weg in de marge, als een soort omgekeerd elektriciteitsgebruik. Als de lucht op een grijze middag opklaart en de productie van zonnepanelen plots piekt, is dat vanuit de oude elektriciteitscentrales bezien niets anders dan het doven van duizenden lampen op de late avond.
Kolen- en gascentrales beperken in beide gevallen hun productie, in reactie op de nu kleinere restvraag naar elektriciteit.
Een nogal wonderlijke taakomschrijving.
Via de uiteenlopende subsidies voor duurzame energie kregen alle windturbines en zonnepanelen steeds dezelfde simpele opdracht mee; Produceer zoveel elektriciteit als het weer toelaat. Op elk moment. Eigenlijk een nogal wonderlijke taakomschrijving. Het is alsof je een kolencentrale vraagt om altijd op maximaal vermogen te produceren, totdat er geen kruimel kolengruis meer in voorraad is. En dat direct na elke nieuwe levering steenkool opnieuw. En opnieuw.
Hoe wonderlijk ook, deze opdracht is de basis van de aanzienlijke CO2-reductie in de sector sinds 2015. Die is het directe gevolg van besparing op kolen en aardgas in de elektriciteitsproductie. Goeddeels afgedwongen door windturbines en zonnepanelen, die zich precies niets aantrekken van onze vraag naar elektriciteit.
De uitvallende omvormers en de negatieve elektriciteitsprijzen tonen nu helaas dat de opdracht aan windturbines en zonnepanelen toch echt te simpel is geweest. Het ooit marginale ‘omgekeerde verbruik’ door zonnepanelen en windturbines is op zonnige dagen nu groter dan ons daadwerkelijke elektriciteitsverbruik. Dat kunnen kolen- en gascentrales niet opvangen met lagere productie. De grenzen aan de historische flexibiliteit zijn bereikt.
Dat is geen reden voor paniek. Ook windturbines en zonnepanelen zijn flexibel. Als we het maar van ze vragen. Net zoals kolencentrales de zelfbeheersing hebben om niet het hele kolenhok leeg te stoken als niemand op elektriciteit zit te wachten, kunnen ook windturbines en zonnepanelen desnoods volledig op de rem bij harde wind en volle zon.
Aan ons nu de taak om te accepteren dat dit wenselijk gedrag is. Natuurlijk is er de komende jaren nog volop ruimte voor verdere optimalisatie, met vraagsturing, accu’s en waterstofproductie, maar dit is stap 1. Het feit dat er steeds vaker genoeg wind- en zonnestroom is om onze volledige elektriciteitsvraag te dekken, is een mijlpaal op zich. Net zoals een kolencentrale waar geen rook uitkomt, is ook een windturbine die de wieken tijdelijk uit de wind draait een teken van vooruitgang.
Imagecredit: Raphael Cruz, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Ontdek meer van WattisDuurzaam.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Oplossing is simpel,
Iedereen een accu van 24 kWh, maximale stroomafname van het net voor particulieren 6 Amp. Dit kan continu maar hoeft niet.
Mensen die een E-auto bezitten plaatsen best een 50 kWh accu wegens zonnepanelen.
Weg met de piekstromen!
Walther
Beste Walther, plaats die thuisaccu’s liever in een container bij een wijktrafohuisje. Of bij een fossiele centrale, in aantallen.
Dat verbetert de centrale regelbaarheid en maximaliseert zo gebruik van de materialen.
Dit is gewoon propaganda.
Hopelijk schrijft chatgpt deze meuk want hier is geen touw aan vast te knopen.
Sorry hoor in de winter bijna geen zonne-energie en dan gaan juist de warmtepompen elektriciteit gebruiken!
Bij windstille dagen in de winter krijgen we productie te kort! Onderschat dit niet!
Het Duitse grid is groener dan ooit, en ook nog eens stabieler dan ooit. Stuk beter nu die kernenergiecentrales uit zijn, die in Frankrijk zo’n 100 dagen per jaar uit staan voor gepland en ongepland onderhoud. Gas- en kolencentrales staan ook zo’n 10% van de tijd in onderhoud. En windstille dagen zijn veel beter voorspelbaar dan storingen in energiecentrales.
https://e360.yale.edu/features/three-myths-about-renewable-energy-and-the-grid-debunked
Zo’n 15 jaar geleden kwamen zonnepanelen in opkomst. Bij boerenschuren werden bijvoorbeeld ook asbestdaken vervangen door daken met panelen in een buitengebied waar nauwelijks stroomverbruik van betekenis is in de buurt.
Windmolens stuiten nog op veel verzet maar ook daar staan er al enige van in ons land en op zee.
Dat we nu een vol stroomnet hebben moet wel het gevolg zijn van mismanagement van de netbeheerders al dan niet in combinatie met te trage procedures bij overheden om het net aan te passen.
Thuisaccus zouden het beste als wijkoplossing kunnen worden toegepast
wat je ziet gebeuren:
met een oude vergunning (destijds werd verplicht 100% van de PiekCapaciteit vergund) kun je door zelf 50% te curtailen 2 keer zo veel PV opstellen.
door nieuwe aansluiters verplihcht te curtailen worden de prijzen beter. Maar gaan ook oude (uncurtailed) installaties (oneerlijk) meer verdienen.
particulieren hebben geen automatisch appje op hun (solaredge) omvormers.
batterijen voor thuis hebben maar iets van 2kW capaciteit op 5kW vermogen (C=0,4) (=2-3 uur laden en 3-4 ontladen ) dat is te langzaam om geld uit te sparen, cq de kosten te verdedigen
het einde van de salderingsregeling zal daar verandering in brengen, maar dat duurt nog tot 2031(?)
Je zonnepanelen uitzetten door de schakelaar om te zetten? Kan dat zomaar? Wordt er geen energie meer opgewekt en worden de panelen niet oververhit ofzo?
Tuurlijk kan dat. Nog beter is om het uitgangsvermogen van je omvormer dynamisch te regelen in functie van je eigen verbruik en bijvoorbeeld enkel maar overschot terug te leveren aan het net als de stroomprijs positief is.
Je pv-installatie zal hierdoor niet sneller slijten.