Beter licht maakt leven vluchtelingen ietsje beter

Wereldwijd zijn er miljoenen mensen op de vlucht. De meeste van hen worden opgevangen in vluchtelingenkampen, veelal mogelijk gemaakt door de VN Vluchtelingen organisatie UNHCR. In deze kampen worden ze zo goed en zo kwaad als dat gaat voorzien van onderdak, voedsel en sanitair. Elektriciteit is in de kampen nauwelijks voor handen en na zonsondergang valt het leven in de kampen daarom helemaal stil; veilig koken en naar de WC gaan is er niet bij en scholing voor de vele kinderen in de kampen is zonder licht al helemaal geen optie.

Met de actie ‘Beter Licht, Beter Leven’ slaan de UNHCR en meubelgigant IKEA daarom de handen ineen om vluchtelingenkampen te voorzien van verlichting. De benodigde fondsen worden ingezameld door IKEA; voor alle LED-lampen die het bedrijf in de maanden februari en maart verkoopt doneert het een Euro aan de UNHCR. Van het gedoneerde bedrag worden straatlantaarns op zonne-energie en losse lampen voor in de tenten aangeschaft.
WattisDuurzaam legde Rene Bruin, hoofd van de Nederlandse afdeling van de VN Vluchtelingenorganisatie, enkele vragen voor:

U bent ‘Head of Office’ bij de Nederlandse tak van UNHCR, de VN vluchtelingenorganisatie. Kunt u in het kort aangeven wat deze organisatie doet en wat uw rol vanuit Nederland hierin is?

Het Hoog Commissariaat der Verenigde Naties voor Vluchtelingen, ook wel het VN vluchtelingen agentschap, is opgericht op 14 december 1950 door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. UNHCR heeft het mandaat om wereldwijd hulpactie’s te leiden en te coördineren om zo vluchtelingen te kunnen beschermen en om oplossingen te zoeken voor de vluchtelingenproblematiek wereldwijd. UNHCR’s voornaamste doel is om de rechten en het welzijn van vluchtelingen te waarborgen. De organisatie streeft ernaar dat iedereen zich kan beroepen op het recht om asiel aan te vragen en op het vinden van een veilig heenkomen in een ander land, met de optie om vrijwillig naar het land van herkomst terug te keren, lokaal te integreren of te hervestigen in een derde land. UNHCR heeft ook het mandaat om staatlozen te helpen. In de afgelopen zes decennia heeft de organisatie tientallen miljoenen mensen geholpen een nieuw leven te beginnen.

De UNHCR –vertegenwoordiging in Nederland is gevestigd in Den Haag. Het is een onderdeel van het regio kantoor in Brussel. Het zwaartepunt van het kantoor ligt, net als in de andere West-Europese Staten, op het volgen en becommentarieren van ontwikkelingen in beleid, op het gebied van wetgeving en in de dagelijkse praktijk jegens vluchtelingen. We zijn toezichthouder, kijken dus naar de interpretatie van de verdragen, geven over de interpretatie onze mening en adviseren bij wetgevingstrajecten. In Nederland  hebben we ons ingezet om wetgeving met betrekking tot gezinshereniging te verbeteren. We hebben ons gekeerd tegen het langdurig opsluiten van asielzoekers op Schiphol. We pleiten voor een procedure tot vaststellen van staatloosheid. UNHCR houdt zich ook bezig met het bevorderen van publieke steun voor asielzoekers en vluchtelingen en activiteiten van UNHCR wereldwijd.

Samen met IKEA loopt momenteel de actie ‘Beter licht, beter leven’. Hierin doneert IKEA voor elke verkochte LED-lamp een euro aan lichtoplossingen voor vluchtelingenkampen. Heeft de UNHCR dergelijke samenwerkingen nodig voor haar functioneren of is dit een welkom extraatje?

UNHCR heeft partnerschappen  met een aantal grote  bedrijven om vluchtelingenthema’s meer onder de aandacht te krijgen en om fondsen te werven. Naast bijdragen in geld of in natura wordt bedrijven gevraagd om medewerkers en klanten te mobiliseren om fondsen te werven, expertise en ideeën in te brengen en gerichte marketingcampagnes voor UNHCR te ontwikkelen. De IKEA Foundation speelt als grootste donateur uit de private sector in verschillende landen een zeer belangrijke rol in het werk van UNHCR.  Zonder sterke, gekwalificeerde en gewaardeerde partnerschappen zou UNHCR niet de impact hebben die het nu heeft.

Zo kon mede dankzij de financiële steun van de IKEA Foundation sinds 2010 infrastructuur en onderwijsactiviteiten in het vluchtelingenkamp Dadaab in Kenia worden ontwikkeld. In samenwerking met UNHCR financierde de IKEA Foundation betere water en sanitaire voorzieningen, onderdak en voeding voor kampbewoners en de lokalebevolking. De Foundation financierde programma’s voor vluchtelingen gericht op integratie en zelfvoorziening in Soedan en financierde onderwijs en andere verbeteringen in de Nayapara en Kutupalong kampen in het zuidoosten van Bangladesh.

Ik lees al jaren interviews gehouden met vluchtelingen en rapporten van internationale organisaties over verschilende landen. Iedere keer weer lees ik over vrouwen en meisjes die bij het sprokkelen van hout buiten een vluchtelingenkamp – een dagelijkse bezigheid om eten te kunnen komen – gevaar lopen aangerand of verkracht te worden. De zoektocht naar energie  wordt duur betaald. Ik vind het zo goed dat er stappen zijn gezet om aan deze praktijk, deze nachtmerrie van vrouwen en meisjes, een begin van een einde te maken.

Naast fondsen heeft de IKEA Foundation ook giften in natura verstrekt en eenmalige donaties gedaan voor verschillende noodsituaties. In 2013 werden onder meer 50.000 matrassen (ter waarde van USD 1,5 miljoen) geschonken aan Jordanië en Libanon voor opvang van de Syrische vluchtelingen en werden ruim 100.000 Sunnan lampen die op zonne-energie werken (ter waarde van ruim USD 950.000 USD) aan Ethiopië geschonken.

Bij WattisDuurzaam.nl zijn we in het algemeen erg voor zonne-energie. Toch zijn er voor zeer zuinige LED-verlichting ook andere, goedkopere, energiebronnen denkbaar. Zou het voor de toepassing in vluchtelingenkampen niet beter zijn gebruik te maken van robuustere oplossingen als de Gravity Light? 

De ontwikkeling van innovatieve producten zoals de Gravity Light volgen wij met veel interesse. In het geval van het huidige project hebben we echter bewust gekozen voor lampen die op zonne-energie werken. Deze blijven permanent branden, wat de veiligheid in de straten van de kampen ten goede komt. Ook andere activiteiten zoals koken, lezen en toiletbezoek zijn eenvoudiger als de verlichting permanent blijft branden, zoals in het geval van deze zonne-energielampen. Verder hebben deze lampen nog een andere handige functie, namelijk die van mobiel oplaadpunt voor mobiele telefoons.

De actie met IKEA loopt van 1 februari tot en met 30 maart 2014 en is dus inmiddels ruim over de helft. Hoe zijn de resultaten tot nu toe? En krijgt de samenwerking wellicht een vervolg?

UNHCR schat dat zo’n 300 vluchtelingen profijt kunnen hebben van elke straatlantaarn op basis van zonne-energie en dat een hele familie van 5 personen profijt heeft van één lamp op basis van zonne-energie. De actie heeft daarom de potentie veel vluchtelingen te helpen.

De resultaten lopen nog continue op, dus we zullen jullie na afloop voorzien van de eindstand.

Bedankt voor dit interview, succes met deze en komende acties.

Deze actie loopt nog een goede week, tot en met zondag 30 maart. Met de aanschaf van een LED-lamp helpt u niet alleen de vluchtelingen maar natuurlijk ook het milieu en uiteindelijk uw eigen portemonnee. Prima deal, paar traditionele köttbullar erbij en je hebt weer wat te doen komend weekend ;).

Bron en Imagecredit (header): UNHCR & IKEA