Column: Mooi dat de groenen volharden in strijd tegen kernenergie
Deze column verscheen eerder in het juninummer van technologietijdschrift De Ingenieur.
We hebben het aan volhardende milieuorganisaties te danken dat natuurwater weer schoon genoeg is om in te zwemmen, dat de walvispopulatie stabiliseert en dat er geen lood meer in benzine zit. Dankzij statiegeld is de berm vrij van frisdrankflessen en dankzij vroege stimulering concurreert wind op zee nu subsidievrij met kolencentrales.
Niemand mist troep in de rivier, lood in benzine of flessen in de berm. Toch is effectief milieubeleid nooit zonder politieke twisten ingevoerd. Vertragende argumenten klonken daarbij keer op keer hetzelfde: emissiegrenzen jagen werkgelegenheid de grens over; een emeritushoogleraar stelt dat walvissen juist baat hebben bij de jacht; milieubeleid is betuttelend en subsidies verstoren de vrije markt.
Als je al jaren niets meer hoort over een milieuthema, is dat meestal omdat tegenstanders van milieubeleid lang geleden hebben aangevoeld dat hun initiële standpunt echt onhoudbaar was geworden. Geen voorvechter van de vrije markt pleit nu nog voor lood in benzine. Geen kabinet zette ooit zo sterk in op offshore wind als Rutte III en IV.
Ondertussen herhaalt de geschiedenis zich rond ‘nieuwe’ milieuthema’s, zoals Schiphol, stikstof en kernenergie. Bij de eerste twee nemen de bekende kampen de voorspelbare standpunten in. Kernenergie is echter een bijzonder geval. Net als windparken veroorzaken kernreactoren veel minder schadelijk afval dan kolen- en gascentrales. Toch moeten juist de groenen niets van kernenergie weten.
Geen enkele voorvechter van de vrije markt pleit nu nog voor lood in benzine.
De geschiedenis leert dat liberalen niets liever doen dan campagne voeren vóór zaken die de milieuorganisaties en GroenLinks tegenstaan, en dat klopt ook hier. De voorvechters van de vrije markt willen juist heel graag meer kernenergie. Opiniemakers en liberale politici kregen er tijdens recente verkiezingscampagnes geen genoeg van om te benadrukken hoe tegenstrijdig het is om voor CO2-reductie maar tegen kernenergie te zijn. De VVD wil zelfs zo graag kernenergie dat de partij bereid is miljarden aan subsidie voor de bouw van nieuwe kernreactoren uit te trekken.
Zo ontstaat langzaamaan het beeld dat liberale partijen zelfs nog verder willen gaan in de beheersing van klimaatverandering dan de traditionele groene partijen. En dat is prachtig. Juist door zelf eens een onhoudbaar standpunt in te nemen, hebben de groenen het enthousiasme voor kernenergie extra aangewakkerd. Als kernenergie eind deze eeuw een serieuze rol speelt in onze energievoorziening, hebben we ook dat voor een belangrijk deel te danken aan volhardende milieuorganisaties.
Dat de traditionele tegenstanders van subsidie bereid zijn om miljarden belastinggeld in een effectieve klimaatoplossing te steken, toont ondertussen dat liberale partijen het belang van klimaatbeleid eindelijk voluit erkennen. Dat maakt het voor de VVD knap ingewikkeld om in de toekomst toch weer met een strak gezicht te ageren tegen (nog) effectievere klimaatmaatregelen, zoals verplichte energiebesparing in de industrie, krimp van Schiphol of een vleestaks.
Je zou haast denken dat er groene opzet in het spel is. En ook al is dat niet aan de orde; milieuorganisaties die aanvoelen dat hun initiële standpunt over kernenergie nu echt onhoudbaar is geworden, zijn vrij om alsnog triomfantelijk te claimen dat het allemaal inderdaad een list was.
Daarom krijgen we #kernenergie! ⚡️ pic.twitter.com/ikGptc3wga
— VVD (@VVD) January 25, 2022
Daarom moeten we inzetten op kernenergie! pic.twitter.com/gg7zzSP4cA
— VVD (@VVD) March 31, 2022
Imagecredit: Anne Nygård, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Ontdek meer van WattisDuurzaam.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Bij de huidige gasprijzen lijkt kernenergie voor de hand te liggen. Ik begrijp dat men hier (België) en in Duitsland het leven van een paar centrales met een paar jaar wil verlengen. Maar voor Nederland lijkt me het moeilijk. Eer men nu een nieuwe kerncentrale online krijgt met de verstrengingen sinds Tsjernobyl en Fukushima loopt dat bij recente projecten meestal veel vertraging op. En lopen de kosten erg op waardoor je met dure stroom zit. En als de marktsituatie dan helemaal anders is?
Ik begrijp wel de dramatische effecten die die hoge gasprijs heeft maar los daarvan lijkt de situatie wat belachelijk. De gasprijs lees ik is aanzienlijk verschillend op andere plaatsen in de wereld. En ik denk dat er ook geen enkele verklaring is voor dergerlijke prijzen. Het lijkt wel of iemand het dicteert.
Rusland heeft er veel belang bij. Het wil nog wapens kunnen kopen (in Noord Korea). En vindt landen als China en India die onder deze omstandigheden meer willen betalen voor het goedje. En het bereikt een zekere ontreddering in Europa dat ze kunnen kan koppelen aan de sancties.
Er zal niemand ontkennen dat het indirect de gasprijs beïnvloed. Nadat kort geleden die prijs aanzienlijk daalde omdat de voorraden in Duitsland sneller vol raakten dan voorzien, ook wat vreemd, kwam de afsluiting van de Nord Stream 1 wegens “onderhoud”. Welke pijplijn gaat men hierna afsluiten om nog zo een effect te hebben, die naar Hongarije?
Die gekke nonkel van Rusland heeft er recent nog eens op gewezen dat die pijplijn dicht is. Om zoveel mogelijk effect te krijgen?
Maar Rusland is bekend om via het internet één en ander te manipuleren. Ze worden in verband gebracht met het brexit referendum, de verkiezing van Trump, de anti-vax beweging, de ontkenners van de opwarming. (Maar slagen een slijkfiguur tegen Oekraïne.) Ik zou toch even nazien of die markt niet rechtstreeks gemanipuleerd wordt om tot zo een belachelijke prijzen te komen.
Is het uit onbekwaamheid of uit kortzichtigheid maar als je in een vrije markt zo een kunstmatige hoge prijs zet heeft dat een omgekeerd effect. En dat zie je ook. Alles wordt geprobeerd om hieraan te ontsnappen waaronder klimaat vijandige zaken zoals steenkool, lagere co2 belasting, iets bediscussieerbaar zoals kernenergie, en ook vele positieve maatregelen zoals investeren in warmtepompen en zonnecellen. En mooie ideeën zoals ik hier, nog wel uit CD&V hoek hoorde om het sociaal tarief om te zetten in investeringen gunstig voor de toekomstige kosten maar ook voor het klimaat.
Het gevolg van zo een situatie gaat zijn dat dit gas niet meer verkoopbaar gaat zijn, ze zichzelf buiten de markt aan het plaatsen zijn. Je zou ze nog even laten doen, maar dat kost mensenlevens in Oekraïne.