CO2-opslag is onmisbaar onderdeel van klimaatbeleid geworden
Follow the Money bracht 17 februari 2021 een stevig stuk over de lobby van olieconcerns voor CO2-opslag, vermomd als enthousiasme voor waterstof. Dat was natuurlijk olie op het vuur van de toch al laaiende weerstand tegen CCS.
Het stuk van Follow the Money is mij door een aantal mensen toegestuurd, soms met verzoek om een reactie. Zoals lezers die regelmatig naar WattisDuurzaam terugkomen weten, heb ik mij de afgelopen jaren ook verwonderd over het grote enthousiasme voor (groene) waterstof.
Ook mij is de grote overlap tussen partijen die pleiten voor groene waterstof en partijen die pleiten voor CO2-opslag niet ontgaan. Hoe het zover heeft kunnen komen dat Nederland irreële koploperdromen heeft op het vlak van groene waterstof laat ik aan de geschiedschrijvers. Bashen van Shell en co laat ik aan de partijen die zich daarin gespecialiseerd hebben.
We kunnen inmiddels echt niet meer zonder CO2-opslag
Wat ik in reactie op het stuk van Follow the Money wel (nogmaals) wil bekrachtigen, is dat Carbon Capture and Storage (CCS) een onmisbaar onderdeel van klimaatbeleid is geworden. Het was misschien mogelijk geweest om de opwarming van het klimaat te beheersen zonder CCS maar dan hadden we veel eerder en veel serieuzer moeten inzetten op CO2-reductie.
De milieuorganisaties en politieke partijen die op basis van wetenschappelijke argumenten al decennia pleiten voor een scherpe daling van ons verbruik van fossiele brandstoffen, hebben jarenlang terecht gesteld dat inzetten op CO2-opslag afleidt van precies die doelstelling.
Investeren in CO2-opslag in 1990 sloeg nergens op. Toen hadden we moeten investeren in fatsoenlijk geïsoleerde huizen, grootschalige bouw van kerncentrales en stevig beleid om auto’s zuiniger te maken. Investeren in CO2-opslag in 1995 sloeg nergens op. Toen hadden we moeten investeren in fatsoenlijk landbouwbeleid, grootschalige bouw van windparken en stevig beleid om de groei van de luchtvaart af te remmen. Investeren in CO2-opslag in 2000 sloeg nergens op. Toen hadden we moeten investeren in toekomstbestendige staalindustrie, grootschalige sluiting van kolencentrales en stevig beleid om CO2-uitstoot in de rest van de maatschappij economisch onaantrekkelijk te maken.
De keuze die rest is wanneer we het teveel aan CO2 gaan opslaan
Bron: Robbie Andrew
Dat CO2-uitstoot een probleem is, is al decennia bekend. Met name in Europa en Noord-Amerika hadden we al voor 2000 een steile daling in het verbruik van fossiele grondstoffen moeten inzetten. Dat is niet gebeurd. Europeanen en Amerikanen hebben niet gehandeld naar wat volgens de wetenschap al die tijd al noodzakelijk is. Daardoor hebben we niet tijdig ingezet op opschaling van wind- en zonne-energie, kernenergie, elektrisch rijden, isoleren en alle andere deeloplossingen die CO2-uitstoot samen beperken. Daardoor zijn deze technologieën veel later concurrerend geworden met steenkool, aardgas en aardolie.
Daardoor hebben Europa en Noord-Amerika sinds 2000 twintig jaar een onacceptabel volume CO2 in de atmosfeer gebracht. Daardoor is een groot deel van het resterende ‘carbon budget’ opgebruikt. Daardoor hebben groei-economiën in Azië en Zuid-Amerika ons voorbeeld gevolgd en hun welvaart ook volledig opgebouwd rond fossiele bronnen.
Daardoor is de jaarlijkse CO2-uitstoot sinds 2000 niet scherp gedaald maar mondiaal nog zo’n 40% verder opgelopen. Daardoor is de kans dat we klimaatverandering beheersbaar kunnen houden zonder CO2-opslag volledig verkeken. Het is nu zeker dat negatieve emissies (CO2 onttrekken uit de atmosfeer en opbergen onder de grond) onderdeel moet zijn van onze aanpak om klimaatverandering te beheersen. De vraag die resteert is in welke volumes negatieve emissies nodig zullen zijn.
De keuze die nu voorligt is wanneer we de CO2 onder de grond stoppen. Doen we dat nu, nu het broeikasgas vrij geconcentreerd vrijkomt bij industriële grootverbruikers van steenkool, olie en aardgas? Of doen we dat eind deze eeuw als we de CO2 als verspreide losse deeltjes weer uit de atmosfeer moeten plukken? De laatste optie is aanmerkelijk energie-intensiever, aanmerkelijk kostbaarder en aanmerkelijk onzekerder.
Subsidie voor CCS is nu wenselijk, maar het blijft oppassen
Voor milieuorganisaties en groene partijen is het tijd om te accepteren dat CO2-opslag in de industrie – waar zij jarenlang volledig terecht tegen hebben gestreden – nu alsnog onmisbaar is geworden. Het is pijnlijk dat de olie- en gasconcerns die decennialang hebben gelobbyd om klimaatbeleid ineffectief te houden nu subsidie vangen voor de opslag van de eigen fossiele CO2-uitstoot. Toch is CO2-opslag inmiddels beter dan geen CO2-opslag. Zonder subsidie investeert de industrie echt niet in CO2-opslag. Dus is subsidie voor CO2-opslag wenselijk. Wenselijk geworden.
De windturbines, elektrische auto’s, spoorlijnen en isolatiematerialen die nodig zijn voor de schone economie van de toekomst, produceren we vanuit de fossiele economie van vandaag. CO2-uitstoot bij staal-, cement- en isolatiefabrieken is nog decennia onvermijdelijk. Deze CO2 die vrijkomt terwijl we investeren in de toekomst nu opvangen en nu opslaan is echt beter dan diezelfde CO2 rond 2070 proberen alsnog uit de atmosfeer te onttrekken.
Tegelijkertijd blijft het noodzakelijk om scherp te kijken welke partijen pleiten voor CO2-opslag. Net als in 1990, 1995 en 2000 kan een pleidooi voor CO2-opslag nog steeds een afleidingsmanoeuvre zijn. Een lobby om de houdbaarheid van fossiele verdienmodellen te rekken. Probeer als milieubeweging als vanouds fel te zijn op CO2-opslag die de facto uitstel van effectiever klimaatbeleid betekent. Strijdt tegelijkertijd mee voor CO2-opslag die in lijn ligt met netto nul CO2-uitstoot medio deze eeuw. Het is niet makkelijk die switch te maken. Het is niet makkelijk die nuance te benadrukken.
Toch zal het moeten. De milieubeweging weet als geen ander hoe kwalijk het is als partijen met invloed op beleidsmakers klimaatwetenschap negeren. De klimaatwetenschap pleit nu voor CCS.
Imagecredit: Nicolas Comte, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Ontdek meer van WattisDuurzaam.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Dat is een zware conclusie. CCS is natuurlijk maar 1 stap hoger op de milieuladder, boven verdunnen en verspreiden. End of pipe.
Zoals eigenlijk ook uit de grafiek van Robbie Andrew blijkt, moet het nu hard gaan. Dan is 2050 te laat. Dan wordt uitstel van relatief dure oplossingen van 20 jaar terug, toch accepteren van schreeuwend dure oplossingen (ook inherent inefficient want kost energie) zoals CCS komende jaren.
Zoals de bekende quote: Falen is geen optie .