Prijsdoorbraak wind en zon sneeuwt onder in ophef over CCS
Op 14 januari 2021 gaf minister Wiebes van EZK als een van zijn laatste wapenfeiten inzage in de de aanvragen voor de SDE++. Voor het eerst wordt het subsidiebudget verdeeld op basis van bespaarde tonnen CO2-uitsoot per euro subsidie.
In totaal is er voor € 6,4 mrd aan aanvragen ingediend. Het budget van € 5 mrd is daarmee stevig overtekend, wat betekent dat de duurste projecten buiten de boot zullen vallen. Mooi, zo is de regeling bedoeld.
“In de SDE++ krijgen aanvragen met lagere kostprijs (de zogenaamde ‘subsidieintensiteit’) voorrang, opdat ontwikkelaars worden gestimuleerd om hun projecten tegen de laagst mogelijke kosten te realiseren”, schrijft minister Wiebes. “Met hetzelfde budget wordt zodoende meer CO2-reductie mogelijk gemaakt.”
In de pers was er vooral veel aandacht voor de aanvraag van Shell, ExxonMobil, Air Liquide en Air Products. Zij tekenden in de laagste prijsklasse in voor € 2,1 mrd voor een groot CO2-opslagproject (CCS) in de Rotterdamse haven. Het was de eerste keer dat CCS in aanmerking komt voor de SDE en er is de afgelopen jaren veel te doen geweest over deze optie. Het was bekend dat CCS per voorkomen ton CO2-uitstoot relatief goedkoop is en het was bekend dat de Rotterdamse industrie een groot project in de steigers heeft staan. De aanvraag mag dus geen verrassing zijn. De ophef die opnieuw volgde evenmin.
Nog meer zure ophef; buitenlandse investeerders in zonneparken
De grootste aanspraak op de subsidiepot is gedaan door ontwikkelaars van projecten met zonnepanelen, op daken of op land. Liefst 3.989 projecten doen samen een gooi naar € 2,4 mrd subsidie. Zonnestroom was in de oude SDE-regeling met een plusje minder ook al jaren de populairste optie dus dit is eveneens geen verrassing.
Het AD deed een ophef-een-tweetje met Tweede Kamerleden over projectontwikkelaars met hoofdkantoren in het buitenland die inschrijven voor de Nederlandse subsidie. Een intreurig schouwspel.
Het mooiste nieuws bleef onbesproken
Voorheen werd de subsidieintensiteit voor wind- en zonneparken uitgedrukt in eurocenten per opgewekte kilowattuur (ct/kWh). Onder de nieuwe regeling doen ook wind en zon mee voor euro’s per ton CO2. Daarmee is de prijsontwikkeling voor wind en zon tussen deze en voorgaande SDE-rondes niet in een oogopslag te vergelijken. Toch benieuwd.
- Zonne-energie. In het overzicht van Wiebes staat dat Zon-PV voor in totaal € 2.360 mln budget heeft aangevraagd voor een totaal te realiseren vermogen van 4.195 megawatt. Uitgaande van 900 vollasturen per jaar en een subsidieduur van 15 jaar komt dat neer op een subsidie van gemiddeld maximaal 4,2 ct/kWh;
- Windenergie. Projecten voor windenergie waren er deze ronde nauwelijks. Er is voor € 100 mln budget aangevraagd voor in totaal 107 megawatt aan windturbines. Uitgaande van 3.200 vollasturen per jaar en wederom 15 jaar subsidieduur komt dat neer op op een subsidie van gemiddeld maximaal 1,9ct/kWh.
Dit is zo laag dat ik aan mijn aannames* of rekenvaardigheid begin te twijfelen. Is het echt zo hard gegaan met wind en zon in Nederland? De SDE-regeling dekt de onrendabele top voor projecten in het kader van de energietransitie. De SDE++ schiet bij voor het verschil tussen de marktprijs (voor elektriciteit of CO2-uitstoot) en de prijs die een windpark, zonnedak of CO2-opslagproject nodig heeft voor een sluitende businesscase.
Als de marktprijs hoger is dan de garantieprijs onder de SDE++ dan keert de overheid geen subsidie uit. Het project kan in dat geval op eigen benen staan. De gemiddelde marktprijs voor elektriciteit zal de komende 15 jaar vrijwel zeker boven de 2 ct/kWh uitkomen. Ook een marktprijs boven de 4 ct/kWh is historisch gezien eerder regel dan uitzondering.
Windparken op land in deze ronde lijken daarmee in de praktijk subsidievrij, net als in de laatste drie rondes voor wind op zee. Voor zonneparken zal de uitgekeerde subsidie de komende 15 jaar uiterst gering of afwezig zijn. Dus, ik betreur de ontstane ophef over CCS en buitenlandse investeerders. Het is tijd voor champagne! Of reken ik inderdaad verkeerd?*
Wind- en zonneparken zijn in omringende landen met een vergelijkbaar klimaat (o.a. Duitsland, Denemarken en VK) de afgelopen jaren al eerder subsidievrij gerealiseerd. In Nederland leek dat nog een paar jaar verder weg. In het klimaatakkoord is afgesproken dat wind- en zon op land vanaf 2025 op eigen benen moeten kunnen staan. Mogelijk is die mijlpaal al bereikt.
*Mogelijk dat het aangevraagde budget hier is uitgedrukt als het maximale verschil tussen basisprijs en marktprijs, na aftrek van de waarde voor GvO’s (PDF). Dit in plaats van de simpele som hierboven tussen nul en marktprijs. Voor wind komt de all-in prijs dan uit op zo’n 5,5ct/kWh, voor zon op een 7 à 8ct/kWh. Daarmee blijft staan dat de subsidieintensiteit mooi gedaald is maar dan zal er vermoedelijk – zeker voor zon – nog wel wat subsidie uitgekeerd worden de komende 15 jaar.
Bron: Rijksoverheid / Imagecredit: Alexander Naglestad, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Ontdek meer van WattisDuurzaam.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Ik heb deze site net ontdekt, maar wat een goede artikelen zegt!
Ga zo door!