Vattenfall schrijft €2,5 mrd af op Duitse kolencentrale van 6 jaar oud

Het Zweedse energieconcern Vattenfall heeft aangekondigd mee te dingen in een veiling voor de sluiting van Duitse kolencentrales. Opvallend is dat Vattenfall bereid is om een jonge centrale (opgeleverd in 2015) al in 2021 op te geven. 

In het kader van de Duitse Kohleausstieg moeten alle Duitse elektriciteitscentrales op bruin- en steenkool uiterlijk in 2038 gesloten zijn. Duitsland hanteert daarbij een gestage afbouw.

Dit jaar loopt een veiling voor de vervroegde sluiting van 4.000 megawatt (MW) aan kolencentrales. Voor elke megawatt aan kolenvermogen die definitief sluit is een eenmalige vergoeding van maximaal €165.000 beschikbaar. Als meer dan 4.000 megawatt ter sluiting wordt aangeboden, hebben partijen die de meeste CO2-reductie tegen de laagste prijs bieden voorrang.

Ook moderne kolencentrale niet veilig in huidige markt

Vattenfall kondigt aan dat het met zijn Moorburg-kolencentrale meedingt in de veiling. De betreffende kolencentrale, voor €2,8 mrd gebouwd bij Hamburg, is pas in 2015 in bedrijf gekomen. “Het was een zware beslissing want dit is een jonge en hoog-efficiënte kolencentrale”, zegt CEO Magnus Hall in de Süddeutschen Zeitung. “Als je geld verliest, moet je wat doen.”

Als de modernste kolencentrales bij de huidige lage gasprijs en relatief hoge CO2-prijs al geen geld verdienen dan zou de afbouw van kolencentrales in Duitsland wel eens sneller kunnen gaan dan de regering had voorzien.

Duitsland beschikte in 2019 over 21.100 MW aan bruinkoolcentrales en 22.800 MW centrales op steenkool. De meeste daarvan (veel) ouder, minder efficient en minder goed bereikbaar voor kolenschepen dan Moorburg.

Zeker is ondertussen dat Duitsland al in 2022 ook haar laatste 9.500 megawatt aan kerncentrales sluit. Omdat in Duitsland naast wind- en zonneparken ook regelbare elektriciteitsproductie nodig zal blijven, groeit het verdienpotentieel voor gascentrales. Vattenfall overweegt al langer om Moorburg om te bouwen tot gascentrale.

In december 2020 maakt het Bundesnetzagentur de ‘winnaars’ van de eerste veiling bekend. Dan zal waarschijnlijk meer duidelijk zijn over de ombouw van Moorburg, en de animo voor sluiting van andere kolen- en bruinkoolcentrales in Duitsland.

Nadeelcompensatie Nederlandse kolencentrales

De Moorburgcentrale van Vattenfall heeft veel gemeen met de drie moderne Nederlandse kolencentrales. Ook die zijn rond 2015 in bedrijf gekomen, liggen in een zeehaven en halen (op papier) een energetisch rendement van 46%. De marktomstandigheden op de West-Europese energiemarkten zijn voor beide centrales praktisch gelijk.

De centrale Moorburg bestaat uit twee blokken van samen 1.600 megawatt en komt daarmee in aanmerking voor maximaal €264 mln aan sluitingsvergoeding.

Daarmee schat Vattenfall de waarde van de centrale op minder dan 10% van de oorspronkelijke investering. De drie Nederlandse kolencentrales tellen samen op tot 3.500 megawatt en zouden de inschatting van Vattenfall volgend dus nog hooguit €600 mln waard zijn, eveneens zo’n 10% van de bouwkosten van naar verluid samen €6 mrd.

In het kader van de Urgenda-Klimaatzaak kondigde de Nederlandse regering in april 2020 aan dat voor de drie Nederlandse kolencentrales een uitstootplafond gaat gelden. In ruil voor een nadeelcompensatie dragen de kolencentrales jaarlijks 5 tot 7,5 miljoen ton CO2 bij aan de in de klimaatzaak geëiste 25% emissiereductie ten opzichte van 1990.

Hoewel casussen nooit volledig vergelijkbaar zijn, is de deelname van Vattenfall aan de Kohleausstieg-veiling een prima datapunt om de (nog niet openbare) nadeelcompensatie voor de exploitanten van de Nederlandse kolencentrales aan te spiegelen. Heeft Nederland een goede deal gemaakt? Of kan deze waardering nog mee in lopende onderhandelingen?

Toevoeging 19.25: Is €165.000 per megawatt veel?

Een kolencentrale zoals Moorburg is gebouwd om 7.500 vollasturen per jaar te maken. Uitgaande van 800 gram CO2-uitstoot per kilowattuur kolenstroom is 1 MW kolencapaciteit in potentie goed voor 6.000 ton CO2 per jaar. Moorburg mag nog tot 2038 doordraaien, als de centrale in 2021 sluit scheelt dat dus over de restlevensduur 100.000 ton CO2 per gesloten MW.

Stel dat een gascentrale (400 gram CO2 per kilowattuur) de productie van Moorburg 17 jaar lang overneemt, dan is de effectieve CO2-reductie die Duitsland voor €165.000 ‘koopt’ 50.000 ton CO2. Ofwel €3,30 per voorkomen ton CO2-uitstoot.

In de praktijk zal Moorburg ook als de centrale niet sluit de 7.500 vollasturen per jaar echter zeker niet 17 jaar lang halen. Stel dat de centrale jaarlijks gemiddeld slechts 2.500 vollasturen maakt en dat Vattenfall in 2026 zonder vergoeding alsnog de handdoek in de ring gooit. Dan is de uitstoot die Duitsland afkoopt effectief slechts (2.500 uur x 5 jaar x 1000 kW x 400 gr/kWh =) 5.000 ton, ofwel €33 per voorkomen ton CO2-uitstoot.

In beide scenario’s leidt €165.000 per megawatt tot een betaalbare (tot zeer betaalbare) CO2-reductie. Als Duitsland alle kolencentrales tegen dit tarief zou uitkopen dan is de Duitse belastingbetaler eenmalig €7 mrd kwijt. In werkelijkheid heeft de Duitse regering €40 mrd uitgetrokken voor de Kohleausstieg, dit onder meer ook om nieuwe werkgelegenheid op te bouwen in de nu nog sterk van bruinkool afhankelijke regio’s.

Bron: Süddeutschen Zeitung, via CLEW / Imagecredit: Ajepbah, via Wikimedia Creative Commons

• Over
• Laatste berichten

Thijs ten Brinck

Veelschrijvende ingenieur met een brede interesse.
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.

Laatste berichten van Thijs ten Brinck (alles zien)

• Wereldwijd is nu 2 terawatt (!?) aan zonnepanelen geïnstalleerd - 20 nov 2024
• RWS zoekt emissievrije asfaltproductie, Boskalis is al begonnen - 14 nov 2024
• Twintig moderne zeilen voor 5 ouderwetse olietankers - 12 nov 2024