Huishoudens € 1.500 mrd kwijt om NUL opwarming te voorkomen
Als de energietransitie verloopt zoals hij nu dreigt te verlopen, zijn Nederlandse huishoudens vanaf vandaag tot eind deze eeuw € 1.500 mrd1 kwijt aan kosten voor warmte en elektriciteit. Hoogstwaarschijnlijk nog veel meer.
Aan de onderhandelingstafels van het klimaatakkoord is rapportenslingeren aan de orde van de dag. Geef een gerenommeerd onderzoeksbureau opdracht een thema met een secuur gekozen scope te analyseren en het onderzoeksbureau levert een studie die precies jouw punt ondersteunt.
In het roeptoetertijdperk van Baudet, Wynia en Trump is het debat nog veel gratuiter te sturen. Tel lukraak wat miljarden bij elkaar op, liefst tot een mooi rond getal, jaag met dat mooie ronde getal het hele land de stuipen op het lijf en wacht tot de mainstream media verslag doet van de ontstane ophef. Bewezen effectief. Keer op keer.
‘Niet te checken’
Als je roept dat de voor Nederland voorgestelde klimaatmaatregelen in 2100 een onmeetbare 0,0003 graden2 klimaatverandering voorkomen, wil de NRC dat snelle sommetje nog wel factchecken. Met 0,2 procent van de wereldbevolking kun je niet 100 procent van de werelduitstoot elimineren. Wel veel meer dan 0,2 procent overigens.
Als je vervolgens roept dat de kosten om die 0,0003 graden minder opwarming te realiseren oplopen tot € 1.000 mrd is die som veel moeilijker te volgen. Sterker; de eventuele factchecker die zijn werk goed doet, komt onvermijdelijk tot de conclusie ‘niet te checken’.
De € 1.000 mrd in de zin van kosten is duidelijk onzin. Een groot deel van de klimaatmaatregelen levert op termijn sowieso geld op. Alleen niemand weet nog tot welk totaalbedrag de investeringen in de energietransitie tot 2050 zullen oplopen. Die conclusie verwart alleen maar meer. Deze eventuele factcheck blijft daarom vermoedelijk ongepubliceerd in de la liggen.
2. Voor wie de nuance ontgaan was; de berekening suggereert dat Nederland na 11 jaar klimaatakkoord per 2031 opeens weer CO2 uitpuft op het niveau van 1990.
Perspectief
Wat de roeptoeters donders goed weten, is dat de door hen publiekelijk verguisde maar heimelijk geknuffelde mainstream media de moeite niet neemt om hun mooie ronde gigabedragen in perspectief te zetten. Niet de inhoud maar de ophef, emotie, spandoeken en gele hesjes zijn het nieuws. Daarover bericht de media neutraal. Denkt de media. En daar gaat het mis.
Probeer niet uit te zoeken of die € 1.000 mrd klopt. Vraag je in plaats daarvan voor de grap eens af of het een getal is waar je als lezer van zou moeten schrikken. Dat is in dit geval niet zo moeilijk: Aardgas en elektriciteit hadden vandaag en gisteren ook best een impact op onze portemonnee.
In 2018 was een gemiddeld huishouden volgens het Nibud € 102 per maand aan gas en € 46 aan elektra kwijt. Dat gemiddelde huishouden betaalt kortom € 1.776 per jaar aan energie. Het CBS telde dit jaar 7.857.914 gemiddeld zeer gemiddelde huishoudens: Alle huishoudens samen tikten in 2018 op een haar na € 14 mrd af voor aardgas en elektriciteit.
Poehee, € 14 mrd per jaar. Best een bedrag, niet? Toch betaalt het overgrote deel van de Nederlanders dat samen vrijwel ongemerkt, getuige het overgrote deel van de Nederlanders dat nooit van energieleverancier wisselt.
Dan tot slot het het effectbejag met een mooi rond slingergetal. De al dan niet 0,0003 graden opwarming betreft 2100. Als we, 8 miljoen huishoudens sterk, de komende 81 jaar helemaal niets investeren in isolatie, warmtenetten, LED-verlichting, warmtepompen, vloerverwarming en A-label koelkasten zijn we samen € 1.125 mrd kwijt aan energiekosten.
Daar maak ik € 1.500 mrd van. Gewoon omdat dat lekkerder slingert. En, hoewel irrelevant, het is best te verantwoorden. Tot 2100 komen er wel een paar huishoudens bij en de komende decennia loopt de inflatie echt nog wel door.
Over totale gekte gesproken
1 U begrijpt het maar ik zal het de mainstream media toch even extra helder melden: De som hierboven slaat natuurlijk helemaal nergens op. Je koelkast gaat bijvoorbeeld ooit stuk en in 2036 vind je nooit meer zo’n onzuinig model als dat er nu in de keuken staat. Alleen al daarom zul je in 2100 waarschijnlijk minder energie verbruiken dan vandaag.
En zelfs als de koelkast het tot 2100 volhoudt, is de stroom die de koelkast er doorjaagt t.z.t. vrijwel zeker schoner dan die van vandaag. Ook als je zelf helemaal niets doet, verandert de wereld om je heen.
De som hierboven raakt dus kant nog wal maar is wel van vergelijkbaar kaliber als de som van Baudet die optelt tot € 1.000 mrd per jaar. Baudet baseert zich op één raming, van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB). Het EIB stelt in deze notitie dat het zo’n € 235 mrd kost om alle Nederlandse woningen (bijna) energieneutraal te maken.
De rekensom van de € 235 mrd van het EIB tot de € 1.000 mrd van Baudet gaat ongeveer als volgt: ‘Deze € 235 mrd betreft alleen woningen. De transitie in ziekenhuizen, kantoren en scholen zal ook wel zo ongeveer € 235 mrd vergen. En dan hebben we het alleen over de gebouwde omgeving, die op zijn beurt slechts goed is voor een klein deel van de Nederlandse CO2-uitstoot. Dus de totale transitie kost nog veel meer. Afgerond € 1.000 mrd.’
Over die € 1.000 mrd hebben we het nu met zijn allen. Al weken. Over totale gekte gesproken.
Gulden middenweg tussen BENG en Business as usual
Het bedrag van € 235 mrd van het EIB verdient nog iets meer context. In de hierboven aangehaalde notitie heeft het instituut het over de investeringskosten om energielabelstappen te maken met een woning. Verreweg het moeilijkste en dus duurste is de stap naar een Bijna Energie Neutraal Gebouw (BENG). Deze stap kost volgens het EIB voor alle woningen samen € 235 mrd.
Het is goed te beseffen dat energieneutraal een raar en soms ronduit onwenselijk doel is. Energieneutraal betekent dat je thuis in een jaar net zoveel energie opwekt als je in een jaar verbruikt.
De enige reële optie om thuis energie op te wekken, is installatie van zonnepanelen. Als je huis onder een boom staat die niet gekapt mag worden, heb je niets aan zonnepanelen. Dan is energieneutraal dus geen reële optie.
En dat is geen enkel probleem. Ook een gewoon fatsoenlijk geïsoleerd maar niet energie-opwekkend huis past uitstekend binnen de doelen van het klimaatakkoord. Als dat huis warm blijft via een warmtenet op aardwarmte of een warmtepomp op windstroom is dat prima betaalbaar en voor het klimaat alsnog top.
Slechts € 1.000 mrd voor huishoudelijk energiegebruik
Alle Nederlandse woningen opwaarderen tot A-label vergt volgens dezelfde notitie van het Economisch Instituut voor de Bouw € 80 mrd. Als we die operatie beheerst aanvliegen en er 30 jaar voor uittrekken, vergt dat zo’n € 3 mrd per jaar.
Als een woning goed geïsoleerd of zelfs energieneutraal is, vervalt onvermijdelijk een groot deel van de huidige energierekening. Gemiddeld misschien wel de helft of zelfs driekwart. Dankzij de investering van € 3 mrd per jaar dalen de totale huishoudelijke energiekosten (nu € 14 mrd per jaar) stevig. Tot 2100 zijn we met zijn allen dan kortom niet de € 1.125 of € 1.500 mrd van business as usual kwijt, maar misschien (toevallig!) precies € 1.000 mrd.
Of nog veel minder.
Imagecredit: Dominik Kuhn, via Unsplash Public Domain
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Ontdek meer van WattisDuurzaam.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Los van de vraag of je elke woning energeneutraal moet willen maken, kan het wel.
Meestal zal het dak echter te klein zijn om met zonnepanelen en Salderen, op jaarbasis voldoende stroom op te wekken.
Daarom kan elk huisgebruiker een eigen kavel windpark of zonneweide kopen, voor eigen gebruik. Dan heeft die gebruiker, en eigen aar van een kavel windpark, recht op zijn eigen stroom, voor de kostprijs.
Volgens de elektriciteitswet art 95a lid 2a
Deze trotse windpark eigenaren wekken hun stroom dan op voor ca 4 cent per kWh, volgens de recente ECN SDE tariefvoorstellen aan EZK, sorry voor de afkortingen.
Dan krijgt de overheid ca 4 miljard minder energiebelasting, als alle huishoudens dat gaan doen.
Maar dat is gemakkelijk te compenseren door bedrijven evenredig meer energiebelasting te laten betalen
En corrupte VVD D66 regeringen kunnen ook de Vliegtax verhogen naar 70 EUR per vliegvakantie, a 55 miljoen stuks.
Het echte probleem in dit land, is dat de commerciële windpark huisjesmelkers, inclusief bijna alle “burger” cooperaties, die ook gewoon commerciële windpark huisjesmelkers zijn, dat die partijen, huishoudens geen voordeel van duurzaam gunnen, want dat is slecht voor hun SDE gesubsidieerde bedrijfsmodel
Maar geen voordeel gunnen aan huishoudens, ios slecht voor het draagvlak, want dat gaat ook bij huishoudens door de portemonnee
Maar we zijn in dit land met een belangrijke operatie bezig, daar mag de overheid best bij besluiten dat SDE subsidie voor wind en zon op het land gestopt wordt.
bij een kostprijs van 4 cent heeft echt niemand subsidie nodig, behalve dan die commerciele windpark huisjesmelkers.
Henk,
Als je klaar bent met de polonaise, wil ik je er wel even aan herinneren, dat stroom uit windmolens een erg laagwaardig product is, wat niemand eigenlijk wil; Is by far niet in staat om baseload en vraaggestuurde stroom te leveren aan complexe 24/7 samenlevingen. Moeten altijd fossiel gerelateerde oplossingen bijgezet worden om te functioneren.
Hoe meer windmolens hoe meer fossiele oplossingen. Conclusie: windmolens zijn deel van het probleem, niet van de oplossing.
Michiel,
Als elke stroomverbruiker zijn eigen stoom kan opwekken, voor de kostprijs, met een kavel windpark, en de rest via en stroom balancerings contract aanvult. Dan hebben die gebruikers geen last van de laagwaardigheid van stroom.
Die laagwaardigheid is overigens een signaal dat er een marktverstorend “iets” is, want duurzaam heeft voorrang op de markt, En dan kan er geen laagwaardigheid zijn.
En dat het er is, is ook een reden om de stroom van windparken niet zomaar op de markt te verkopen.
In de hele EU heeft duurzaam voorrang op fossiel, dus stroom uit centrales is altijd aanvullend, en gaat steeds meer gebruikt worden als “regelbaar vermogen”
En in het klimaatakkoord moet dat dan CO2 vrij regelbaar vermogen worden
Hier zie je dat kolencentrales met CCS de goedkoopste vorm van CO2 vrij vermogen zijn (uit PBL kosten rapport klimaatakkoord 2018)
En natuurlijk is ook met een windpark te regelen, als het niet altijd op 100% maar op bijv 90% van de max haalbare wind werkt.
https://uploads.disquscdn.com/images/41e48ee50b6e30ba527323affde3ef24800aabfac294b7b25c363acd5b1a8497.jpg
Henk,
Elke stroomverbruiker kan alleen op papier over het hele jaar zijn eigen stroom opwekken, maar niet in realtime, omdat zon en wind niet vraagvolgend zijn. Iets wat jij altijd wegrommelt in je grote verhalen.
Dat bedoel ik trouwens te zeggen met laagwaardigheid.
Als je het dan nog niet snapt, bijgaand Windstats gegevens van vandaag.
https://windstats.nl/
Daarvoor hebben we salderen, Michiel
Voor en achter de meter
Bedrijven en EZK willen dat afschaffen. maar het is wel de meest kosten effectieve manier van stroom opwekken en gebruik door kleinvebruikers
Voor dat salderen is alleen een balancerings contract nodig, dat kost 0,1 cent per kWh.
En natuurlijk moet EZK accepteren dat huishoudens geen of minder energiebelasting betalen.
EZK doet dat al met het postcode roos gedrocht.
En de vrijstelling voor BTW op aangeschafte zonnepanelen.
Daarnaast zit de overheid met een draagvlak probleem bij burgers
Natuurlijk lossen ze dat op via de portemonnee
Wat is dan eleganter en kosten effectiever, door dat met salderen te doen?
Ik moffel niets weg, salderen is en legitieme aanpak.
Het staat in de Elektriciteitswet, art 95a lid 2a
“Iedereen mag samen of alleen, zijn eigen stroom opwekken, alleen voor eigen gebruik en voor eigen rekening en risico.”
Henk,
Salderen is een virtueel trucje op papier, om pv te subsidieren en te stimuleren. Heeft helemaal niks te maken met realtime stroom leveren, volgens de wetten van supply and demand.
Die 1500 miljard komt vermoedelijk uit de meerkostenschatting van de energietransitie van CE Delft, namelijk 60 miljard (toekomst) – 30 miljard (huidig) = 30 miljard meerkosten per jaar, keer 50 jaar = 1500 miljard meerkosten.
https://www.tweedekamer.nl/downloads/document?id=af8d1571-cd8c-46a4-bf47-791ce26e444d&title=Position%20paper%20CE%20Delft%20t.b.v.%20hoorzitting%2Frondetafelgesprek%20Kosten%20en%20baten%20van%20de%20voorgenomen%20Klimaatwet%20d.d.%2031%20oktober%202018%20.pdf
Nee. Dat getal komt tot stand onder het kopje Perspectief. De berekening slaat inderdaad nergens op. Dat is het punt van deze post.
Ah, die 1500 miljard komt van jou, nu zie ik het.
Ik zie in de media bedragen als 100, 500 of 1000 miljard voorbij komen. Die zijn vermoedelijk gebaseerd op bijvoorbeeld de 30 miljard van CE Delft vermenigvuldigd met een x aantal jaren. Grote bedragen. Dat hier vervolgens ophef over ontstaat lijkt me begrijpelijk en terecht, vooral omdat het niet nodig is om zoveel geld uit te geven voor een duurzaam energiesysteem.
Salderingsregeling zal zeker afgeschaft worden. Om dit te bewerkstelligen heeft de overheid immers besloten 3 miljard euro te investeren in slimme meters bij 7,5 miljoen huishoudens/bedrijven. Er is steeds beloofd dat de eindgebruikers niet voor die kosten hoeven op te draaien en dat is ook mogelijk omdat met de slimme meter de energiebelasting veilig gesteld is van salderen. En die energiebelasting/ODE is weer nodig om de SDE+ te financieren.