Brekend: ‘Subsidie’ op subsidievrij windpark al in 2013 openbaar
Sinds maart 2018 weten we dat energieconcern Vattenfall een offshore windpark bouwt dat vanaf 2022 tegen marktprijs levert. Een mondiale doorbraak, waar Nederland als ‘klein kikkerlandje’ maar niet trots op wil zijn. Laat staan blij mee.
Vrolijke koppen, via Google News
Update 28 september 2018: Wat een treurige, hijgerige, potsierlijke vertoning gisteren. De Algemene Rekenkamer trapt om niet direct verklaarbare redenen een open deur nog eens in:
De kabel voor Windpark Hollandse Kust Zuid betalen we samen.
Vervolgens klapperen kranten, journaals en heel Twitter over Wiebes heen. Lekker ministers bashen. Vinden lezers en adverteerders leuk.
Publiek geld, geen publiek geheim
Dat de koppeling van het zeewindpark met het elektriciteitsnet aan de kust met publiek geld gefinancierd is, is nooit een geheim geweest. In het energieakkoord van 2013 is besloten dat er 5 grote windparken voor de Nederlandse kustlijn komen en ook dat hoogspanninsnetbeheerder en staatsbedrijf Tennet de aansluiting van deze 5 windparken realiseert. Deze rol voor Tennet is in 2014 voorlopig en 2016 door de Eerste Kamer bekrachtigt.
Dus, zelfs al hadden Vattenfall en de drie andere partijen die Windpark Hollandse Kust Zuid ‘zonder subsidie’ hebben aangeboden óók de kosten van de kabel op zich willen nemen, het had vanwege bovengenoemde wet en de vorm van de aanbesteding niet gekund. Deze rol ligt nu eenmaal bij Tennet. Punt.
Forse kostenreductie en toch subsidie?
Betekent dat dat windparken op zee zonder staatssteun onmogelijk zijn? Ja, voor deze 5 projecten in ieder geval wel. Want:
- Zonder een kabel heb je niets aan een windpark op zee.
- Tennet is de enige die de kabel en transformator mag realiseren.
- Tennet is een staatsbedrijf, dat investeert met geld uit de schatkist.’
Betekent dat dat een windpark economisch niet zonder subsidie kan? Dat weten we niet, want dat is de markt nooit gevraagd. Wat we weten, is dat de kostprijs van windenergie enorm is gedaald. Van ±18ct per kilowattuur in 2009 tot ±4ct nu. Daarvan kwam in 2009 ruim ±10ct per kilowattuur voor rekening van de staat. In 2022 is dat nog slechts ±1ct. Dat hadden de bovengenoemde kranten ook in de kop kunnen zetten, want dat komt ook naar voren uit het onderzoek van de Rekenkamer.
Of je die laatste cent per kilowattuur – voortvloeiend uit de wettelijke plicht van een staatsbedrijf – subsidie noemt, weet ik niet. Feit is dat Vattenfall niet de volledige integrale kosten voor het windpark Hollandse Kust draagt. Feit is ook dat Vattenfall dat niet kon. Feit is ook dat de windparken van 700 MW steeds in twee kavels van 350 MW geveild worden. Die kavels, die volgens de spelregels van de aanbesteding door verschillende partijen gewonnen en geëxploiteerd kunnen worden, delen een net-aansluiting van 700 MW. Feit is tenslotte ook dat de journalisten dit in 2013, 2014, 2016 en anders in ieder geval in maart 2018 bij gunning van het project aan Vattenfall hadden kunnen en moeten weten.
Wie dan toch deze loze open deur van de Rekenkamer nog eens lekker natrapt, met titels als ‘Minister Wiebes gaf onjuiste informatie over kosten wind op zee’ , verdient een spiegel. Bij deze.
Hieronder eerdere berichten over de tender Hollandse Kust.
Vattenfall bouwt ’s werelds eerste subsidievrije offshore windpark
Update: Het Zweedse energiebedrijf Vattenfall wint de tender Hollandse Kust Zuid. Daarmee heeft Nederland de primeur voor het eerste offshore windpark dat tegen marktprijzen hernieuwbare elektriciteit zal leveren.
Update 19 maart 2018: Vattenfall, moederbedrijf van Nuon, mag voor de Zuid-Hollandse kust het windpark Hollandse Kust Zuid (1 + 2) bouwen. Dat heeft Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat bekendgemaakt.
“Door drastisch lagere kosten worden er inmiddels windparken gebouwd zonder subsidie”, zegt Wiebes. “Zo houden we de energietransitie betaalbaar. Door innovatie en concurrentie wordt duurzame energie steeds goedkoper, en tot nu toe sneller dan verwacht.”
In 2016 en 2017 gunde toenmalig EZ-Minister Kamp windparken aan Dong (nu Ørsted) en een consortium met Eneco en Shell. Ook toen was de benodigde overheidssteun al veel lager dan verwacht.
Oosterburen afgetroeft
Als er voor 2022 geen (positieve dan wel negatieve) verrassing uit de hoge hoed komt, is Nederland het eerste land met een windpark op zee dat zonder subsidie elektriciteit levert. Daarmee troeft Nederland Duitsland af. Duitsland was wel het eerste land dat een het voor elkaar kreeg offshore windparken tegen nul subsidie in de markt te zetten maar deze projecten komen pas in 2024 en 2025 in bedrijf.
Dan is het 700 megawatt sterke windpark dat Vattenfall bouwt al 2 à 3 jaar operationeel.
Aan alle aandoenlijk boze mannetjes, die vast óók leuk zijn op andere feestjes: Je hebt gelijk dat dit #windpark niet echt vrij is van staatssteun, en je mist het punt volledig.
In 2012 was per kWh offshore wind ±10ct steun nodig.
In 2022 is dat ±1ct.https://t.co/VG5ny9uFOy
— Thijs ten Brinck (@WattisDuurzaam) March 20, 2018
Hieronder eerdere berichten over de tender Hollandse Kust.
Bouwer eerste subsidieloze offshore windpark 19 maart bekend
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) maakt maandag 19 maart 2018 bekend wie de aanbesteding voor het offshore windpark Hollandse Kust Zuid (1 + 2) gewonnen heeft.
Update 10 maart 2018: Bij de voorgaande tenders was het voor de RVO.nl simpel te bepalen wie het windpark mocht bouwen: Wie aan de eisen voldeed en het laagste subsidiebedrag vroeg, had de klus te pakken.
Bij deze derde van vijf tenders is de procedure noodgedwongen aangepast. Het vermoeden bestond dat er een of meer bedrijven de realisatie van het windpark subsidieloos zouden aanbieden. Dat vermoeden bleek terecht.
In ieder geval het Zweedse Vattenfall, het Noorse Statoil en het Duitse Innogy zijn bereid het project Hollandse Kust Zuid (1+2) zonder tegemoetkoming te bouwen. Of er onder de radar nog meer biedingen zijn gedaan, zal 19 maart blijken. In ieder geval is er minimaal een bieding geldig (anders was er geen winnaar). Dat subsidievrije windpark gaat er dus echt komen!
On March 19th after 5:30 pm CET the winner of the tender for Wind farm Sites I&II of the Hollandse Kust (zuid) wind farm zone will be announced.
— Ruud de Bruijne (@ruud3000) March 9, 2018
Hieronder eerdere berichten over de tender Hollandse Kust.
Vattenfall biedt windpark Hollandse Kust subsidievrij aan
Update: Het Zweedse energieconcern Vattenfall biedt op het windpark Hollandse Kust Zuid. Naar alle waarschijnlijkheid heeft Nederland daarmee de primeur voor het eerste subsidieloze offshore windpark ter wereld te pakken.
Update 15 december 2017: Met de deelname van Vattenfall is de totstandkoming van het eerste zeewindpark zonder subsidie praktisch zeker. Eén aanbieder die aan alle voorwaarden voldoet is genoeg en er is geen reden om aan Vattenfall’s inschrijving te twijfelen.
“We zijn ervan overtuigd dat we dit windpark kunnen en zullen bouwen zodat het de komende decennia duurzame stroom kan leveren”, zegt Gunnar Groebler, lid van de raad van bestuur van Vattenfall. “We combineren een sterke staat van dienst in het bouwen en exploiteren van windmolenparken tegen de laagste kosten met de mogelijkheid om het marktrisico te beheersen en elektriciteit te verkopen op de Nederlandse markt. Dit onderscheid ons van andere potentiële bieders.”
Concurrenten van Vattenfall kunnen tot donderdag 21 december besluiten om ook deel te nemen aan de aanbesteding. Indien er meer bieders dit project subsidievrij willen realiseren, besluit het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat op basis van aanvullende kwaliteitscriteria welke partij het project daadwerkelijk mag realiseren.
Hieronder eerdere berichten over de tender Hollandse Kust.
Kamp mikt al dit najaar op offshore windpark zonder subsidie
Update: Demissionair minister Kamp van Economische Zaken (EZ) richt de aanbestedingsprocedure voor het Windpark Hollandse Kust Zuid zo in dat ontwikkelaars die dit energieproject zonder subsidie willen realiseren voorrang hebben.
Update 28 juni 2017: De stap volgt op verrassend lage biedingen voor Zeeuwse offshore projecten in 2016 en subsidievrije biedingen in Duitsland eerder dit jaar. Belangrijk detail is dat Hollandse Kust Zuid al 2 à 3 jaar eerder dan de Duitse doorbraakprojecten operationeel moet zijn.
“Drie jaar geleden was de verwachting dat voor de vijf windparken voor de Zeeuwse en Hollandse kust maximaal € 18 mrd subsidie nodig zou zijn”, zegt Kamp. Gezien de tenders voor Windpark Borssele zijn deze kosten al ruimschoots gehalveerd. “En het is de verwachting dat zij nog verder zullen dalen”, zegt Kamp. Daarom krijgen partijen als Dong, Innogy, Shell en Eneco nu de kans om zonder subsidie de concurrentie met elkaar aan te gaan in volgende tenders.
Wat als meer bieders subsidievrij willen bouwen?
De criteria waarop Kamp de winnaar selecteert indien meer dan één partij bereid is het windpark subsidievrij te realiseren, zijn uit het het bericht van de minister niet op te maken. In EenVandaag noemt hij kwaliteitscriteria als impact op het zeeleven. Mogelijk loont het voor partijen om ook de kosten voor de infrastructuur die de windstroom aan land brengt op zich te nemen. Die kabels en transformator legt netbeheerder Tennet aan, tegen ongeveer € 0,01 per kilowattuur. Die kosten, in totaal € 4 mrd voor de vijf windparken samen, zijn in principe nog voor de schatkist.
Ondanks de jubelstemming die nu in de duurzame hoek heerst, is de kans dat er bij deze tender toch nog een beetje geld bij moet zeer reëel. Al is het maar in de vorm van een garantieprijs op (of onder) de jaargemiddelde groothandelsprijs. In deze markt zijn financiële zekerheden essentieel en een windpark dat van 2021 tot 2036 moet draaien kent hele andere kostenstructuur en opbrengstverwachting als eenzelfde project dat van 2025 tot en met 2045 mag leveren.
Als geen enkele ontwikkelaar bereid is de elektriciteit uit het windpark tegen marktprijs te verkopen, dient de oorspronkelijke aanbestedingsprocedure (met subsidie) als back-up. Het windpark moet er op basis van afspraken uit het Energieakkoord hoe dan ook komen.
Hieronder een eerder bericht van 20 mei 2017 over de tender Hollandse Kust.
EZ vereffent pad voor subsidievrij windpark Hollandse kust
Het Ministerie van Economische Zaken (EZ) neemt extra tijd om de aanbesteding voor de volgende drie offshore windparken voor de Nederlandse kust optimaal in te richten. Dit na de prijsdoorbraak voor offshore wind in Duitsland.
De Nederlandse aanpak voor wind op zee gaat uit van een veiling: Wie de de laagste prijs per kilowattuur biedt, mag het windpark bouwen en krijgt 15 jaar lang gegarandeerd deze geboden prijs voor elke geleverde kilowattuur.
De Nederlandse overheid vult het verschil tussen de marktprijs voor elektriciteit en de garantieprijs aan. Voor het windpark Borssele 1 & 2, dat Dong bouwt, gaat het bijvoorbeeld om 7,27 eurocent per kilowattuur. Voor het tweede deel van windpark Borssele, gewonnen door Shell en Eneco, is de garantieprijs 5,45 ct. per kilowattuur.
Het ministerie van EZ houdt voor het offshore windpark Hollandse Kust Zuid rekening met biedingen die nog lager liggen dan die voor windpark Borssele. Concurrerende biedingen die even laag (namelijk subsidievrij) zijn, zijn niet meer uit te sluiten. EZ herziet daarom de aanbestedingsvoorwaarden, schrijft Energeia.
Gok op variabele marktprijs in plaats van vaste subsidieprijs
De herziening volgt op een doorbraak in Duitsland. In april 2017 wonnen de energiebedrijven EnBW (Duits) en Dong (Deens) daar het recht om drie windparken aan de Duitse kust te bouwen. In plaats van een gesubsidieerde garantieprijs, kozen Dong en EnBW er (individueel) voor de elektriciteit uit deze windparken tegen marktprijs te verkopen. De Duitse overheid betaalt de aanleg van de infrastructuur om de windstroom vanaf zee naar land te brengen. Verder zijn deze windparken subsidievrij.
https://youtu.be/JVnNrNuNhDQ
In Nederland is de netaansluiting eveneens gesocialiseerd. Het is goed denkbaar dat nieuwe offshore windparken – afgezien van deze ‘kabelsubsidie’ – ook tegen commerciële elektriciteitsprijzen leveren. Of dat al bij de tender voor Hollandse Kust Zuid lukt, zal er om spannen. Dit windpark moet 2 à 3 jaar eerder in bedrijf zijn dan de drie Duitse windparken. In deze razendsnel schalende sector een wereld van verschil.
Aan de andere kant komen de Nederlandse windparken dichter bij de kust, wat de investering ten opzichte van de Duitse doorbraak weer kan drukken. Hoe dan ook, het is verstandig en bemoedigend dat EZ in ieder geval rekening houdt met een bieding tegen marktprijs. Na de door Dong gewonnen eerste tender voor windpark Borssele herzag het ministerie de aanbestedingsregels ook al. Toen omdat Dong zijn baanbrekende bod via liefst 21 ‘dochterbedrijfjes’ slim had zekergesteld.
Bron: Energeia, FD / Imagecredit: Dong
Oprichter WattisDuurzaam en duurzaamheidsadviseur bij We-Boost Transitions.
Ontdek meer van WattisDuurzaam.nl
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Het gesubsidieerd aan land brengen van windstroom is een gigantische kostenpost die per windpark in de orde van 4.000 miljoen euro loopt waarmee de steeds vaker waardeloze windstroom zwaar drukt op de energierekening van consumenten.
Het aan land brengen van de elektriciteit is inderdaad een significante kostenpost. De door u genoemde € 4 mrd kan ik echter niet direct plaatsen. Heb u daar een bron bij?
Bij windpark Borssele 1 & 2 komt de ‘kabelsubsidie’ neer op 1,4 ct. per geleverde kilowattuur. Niet niets. Wel prima betaalbaar.
Zie pagina 3 van de volgende PDF: https://www.energieakkoordser.nl/~/media/files/energieakkoord/nieuwsberichten/2016/factsheet-windopzee.ashx
Het gaat om ca. € 4 mrd voor 5 windparken, samen goed voor 3.500 megawatt aan vermogen. Te betalen over de volle gebruiksduur van de betreffende 5 windparken. Zoals gezegd; net niets, wel prima betaalbaar.
De technologische innovatie gaat door en daarmee ook de disruptie. De overheid slingert met deze subsidie het gebruik van duurzame energie bronnen aan en dat is een hele goede zaak. Zometeen gaan we van dit subsidie infuus af. Subsidie heeft mede gezorgd voor innovatie!! Door innovatie en ondernemerschap hebben we het met zijn allen voor elkaar dat 50% van de huishoudens in 2023 op windenergie kan draaien en dan zonder subsidie. Ik ben liberaal en ondernemer. Ik vind deze vorm van opstart subsidie super goed. Over 10 jaar zal een ieder zeggen…wat zijn we goed bezig geweest!..ja en daarvoor hebben we moeten betalen. Net als het wegennet…
Vraag het aan Duitse burgers, die zijn al 5 jaar verder met hun Energiewende en kunnen je precies vertellen hoe blij ze zijn met al die innovatieve windmolens.
https://www.ad.nl/binnenland/wierd-peilt-de-stemming-enlsquo-klimaatverandering-is-een-religieenrsquo~ab8827eb/
Mét subsidie, hoe veel/weinig dan ook, is bij mij niet hetzelfde als subsidievrij…
In Nederland is afgesproken dat:
– generatoren (allerlei typen elektriciteitscentrales, zoals ook warmte-kracht centrales) de aansluitkabels naar het dichtstbijzijnde sub-station*) van Tennet betalen en dat Tennet het sub-station en de erachter liggende redundante hoogspanningsleidingen betaalt.
– dat de kosten van Tennet worden verrekend door een opslag op de KWu prijs die verbruikers betalen.
Diverse studies (de laatste die ik heb gezien is uit jaren negentig) hebben de alternatieven onderzocht en zijn, net als het nabije buitenland, tot de conclusie gekomen dat dit de meest rechtvaardige, praktisch goed uitvoerbare regeling is.*)
Ons continentaal plat wordt door Tennet beschouwd als onderdeel van NL (bevestigd door de regering).
Tennet wil daar een redundant hoogspanningsnetwerk aanleggen (en dat hebben we nodig omdat we daar gemakkelijk genoeg elektriciteit kunnen opwekken om heel NL en België en een deel van Dld te voorzien).
Het is versnipperend en verhoogt de kans op storingen om delen van dat netwerk door andere, niet ervaren hoogspanningspartijen, te laten uitvoeren.
kosten
Tennet gaf aan dat de kosten om de Borssele windparken aan te sluiten ~1,4cnt/KWuur zijn.
Die kosten zijn volgens mij lager dan de kosten om de Westlandse tuinders met hun warmte-kracht centrales**) aan te sluiten op het hoogspanningsnetwerk bij Zoetermeer. Daarvoor moest er vanaf Delf-Zuid tot voorbij Pijnacker een ondergrondse hoogspanningskabel/-straat (~12meter breed) worden aangelegd, vanwege NIMBY.
Daar is ook de standaard regeling toegepast (Tennet betaalt).
Waarom nu voor offshore daarvan afwijken? Dat is voor de leveringsbetrouwbaarheid erg onwenselijk.*)
Omdat offshore wind zo goedkoop is geworden? Dergelijke argumenten worden door de rechter (evt. EU high court) wellicht niet geaccepteerd. Lijkt ook onredelijk omdat er onshore voorbeelden zijn waarbij de aansluitkosten hoger zijn….
__________
*) In het sub-station vindt transformatie van de spanning naar hoogspanning plaats. In dit geval naar 380KV.
Er lopen tenminste 2 kabels van het onderstation naar verschillende aanlandingspunten (bij de Borssele wind parken één nabij de kerncentrale en de ander op noord Walcheren.
Operators van Tennet kunnen remote de stroom geheel of gedeeltelijk omschakelen naar het andere aanlandingspunt, bijv. als er problemen zijn met een kabel of schakelstation, of als het gunstiger is voor de belasting van het hoogspanningsnetwerk.
**) Die tuinders hebben tegenwoordig grote motoren die op aardgas werken. Daarmee wekken ze stroom op (bv. 20MW), met de afval warmte verwarmen ze hun kassen. De uitlaatgassen bevatten vooral CO², dus die gaan ook de kassen in zodat het CO² gehalte in de kassen veel hoger wordt, waardoor de planten veel beter groeien.
Ruwweg ~20% van onze elektriciteit wordt op een dergelijke manier opgewekt.
Laat de 1 miljoen leden van de FNV zo’n windpark bouwen, voor eigen gebruik.
Elk huishouden een kavel voor eigen gebruik